Hayat Bilgisi Ders Kitaplarının Dil ve Anlatım Yönünden Değerlendirilmesi

Abstract

Hayat Bilgisi dersi çocukların okula başladıklarında karşılaştıkları ilk derstir. Bu derste çocuklar, içinde bulundukları çevreyi anlayarak, bu çevreye uyum sağlamayı öğrenmektedirler. Bu öğrenme sürecinde yararlanabilecek en iyi kaynak ders kitaplarıdır. Kitapların bu kadar önemli olduğu bir durumda, kitaplarda yapılabilecek dil ve anlatım yanlışları telafisi zor durumları beraberinde getirmektedir.Bu araştırmada, 2005 yılında yapılandırmacı öğrenme yaklaşımını temel alarak değişen programla birlikte, yenilenen Hayat Bilgisi ders kitaplarının dil ve anlatım yönünden işlevsel bir biçimde hazırlanıp hazırlanmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır.Araştırmanın evrenini, Milli Eğitim Bakanlığı ve diğer özel yayınevleri tarafından basılan bütün Hayat Bilgisi ders kitapları oluşturmaktadır. Örneklem seçilirken ise üç temel ölçüt belirlenmiştir. Bunlara göre araştırmanın örneklemini; Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2005, 2006, 2007 ve 2008 yıllarında 1., 2., ve 3. sınıflar için basılan Hayat Bilgisi ders kitapları oluşturmaktadır.Belirlenen ders kitaplarının incelenmesi sonucunda; noktalama işaretleriyle ilgili olarak, kitaplarla Türkçe programının örtüşmediği görülmektedir. Kitaplarda noktalama ve yazım kurallarına gerekli özenin gösterilmediği de dikkat çekmektedir. Ayrıca kitaplarda yer alan tümcelerdeki sözcük sayılarının sınıf seviyelerinin üzerinde olduğu görülmektedir. Bununla birlikte kitaplarda tekörneklik kuralına uyulmadığı, cümlenin öğeleriyle ilgili yanlışlıklar yapıldığı ortaya çıkmaktadır. Kitaplarda birçok sözcük, Türkçe karşılıkları olmasına rağmen yabancı kökenli karşılıklarıyla kullanılmıştır. Genel olarak bakıldığında paragraf düzenleme kurallarına uyulduğu dikkat çekse de, paragraflarda anlam ve mantık ilişkilerine dikkat edilmediği göze çarpmaktadır.Sonuç olarak, belirlenen ölçütlere göre dil ve anlatım yönünden incelenen Hayat Bilgisi ders kitaplarının işlevsel bir biçimde hazırlanmadığı görülmüştür.Anahtar Sözcükler:İlköğretim, Hayat Bilgisi, ders kitabı, dil, anlatımScience of Life is the lesson that children meet first at school. In this lesson, they learn to understand the environment they are in and how to accommodate themselves to this environment. Textbooks are the best resources to benefit at this learning process. Because text books are so important, possible language and expression mistakes can bring about situations with hard compensations.It is aimed in this research whether the renewed ?Science of Life? textbooks with the programme which altered based on the constructivist learning approach in 2005, are being prepared functionally in terms of language and expression or not.The system of this research consists all the ?Science of Life? textbooks pressed by the Ministry of National Education and the other private publishers. Three basic criterias are determined awhile the sample is being selected. According to these, the 1st-2nd-3rd grade ?Science of Life? textbooks pressed by the Ministry of National Educaiton in the years 2005, 2006, 2007 and 2008 form the sample of the research.At the end of the analysis of the selected text books, it is seen that books do not match up with the Turkish programme in terms of punctuation marks. It is also clear that the required importance is not given to punctuation and spelling rules. Moreover, it is seen that the number of the words in the statement which take place in the books are over the class levels. It is clarified that the rule of single-sample is not obeyed and mistakes are made about the parts of speech. Although they have their Turkish equivalents, many words are used with their foreign equivalents. Paragraph arrangement rules are generally seemed to obeyed at first sight but it draws attentions that meaning and logic relations in the paragraphs are ignored.As a result, it is proved that ?Science of Life? textbooks which are analyzed in terms of language and expression according to the criterias determined, are not prepared functionally.Key words:Primary education, Science of Life, textbook, language, expression