Onkoloji Hastalarının Algıladıkları Yalnızlık ve Sosyal Destek Düzeyinin Yaşam Kalitesi ve Semptom Kontrolü Üzerine Etkisi

Abstract

ÖZET ONKOLOJİ HASTALARININ ALGILADIKLARI YALNIZLIK VE SOSYAL DESTEK DÜZEYİNİN YAŞAM KALİTESİ VE SEMPTOM KONTROLÜ ÜZERİNE ETKİSİ Amaç: Bu araştırma onkoloji hastalarının algıladıkları yalnızlık ve sosyal destek düzeyinin yaşam kalitesi ve semptom kontrolü üzerine etkisini değerlendirmek amacıyla kesitsel ve ilişki arayıcı bir çalışma olarak yürütüldü. Materyal ve Metot: Araştırmanın evreni 15.06.2017-15.12.2017 tarihleri arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezinin Onkoloji ve Hematoloji Kliniklerinde yatarak tedavi görmekte olan 370 onkoloji hastası tarafından oluşturuldu. Veriler araştırmacı tarafından literatür doğrultusunda geliştirilen hasta tanıtım formu, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ), UCLA Yalnızlık Ölçeği, FACT-G Yaşam Kalitesi Değerlendirme Ölçeği ve Edmonton Semptom Tanılama Ölçeği kullanılarak toplandı. Normal dağılıma uymayan verilerin karşılaştırılmasında Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis testi kullanıldı. Değişkenler arasındaki ilişkinin incelenmesinde Spearman korelasyon analizinden yararlanıldı. Bulgular: Araştırmaya katılan hastaların %26,2'sine lösemi tanısı konulduğu, %32,7'sinin hastalığın 2. evresinde bulunduğu, %34,1'inde başka bir organa metastaz geliştiği saptandı. Hastaların Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği toplam puan ortalaması 58,6±17,8; UCLA Yalnızlık Ölçeği toplam puan ortalaması 18,4±5,1; FACT-G Yaşam Kalitesi Değerlendirme Ölçeği toplam puan ortalaması 58,4±21,6 olarak belirlendi. Hastaların Edmonton Semptom Tanılama Ölçeği'nden en yüksek puanı Yorgunluk, Ağrı ve İştahsızlık Alt Boyutlarından aldıkları saptandı. Sonuç: Hastaların UCLA Yalnızlık Ölçeği toplam puanı arttıkça, ÇBASDÖ toplam puanı ve FACT-G Yaşam Kalitesi Değerlendirme Ölçeği toplam puanının azaldığı belirlendi. ÇBASDÖ toplam puanı arttıkça FACT-G Yaşam Kalitesi Değerlendirme Ölçeği toplam puanının arttığı; Edmonton Semptom Tanılama Ölçeği Alt Boyut puanı arttıkça ÇBASDÖ toplam puanının ve FACT-G Yaşam Kalitesi Değerlendirme Ölçeği toplam puanının azaldığı saptandı. Anahtar Kelimeler: Onkoloji; Semptom kontrolü; Sosyal destek; Yalnızlık; Yaşam kalitesi. Tuğçe AYAR, Yüksek Lisans Tezi Ondokuz Mayıs Üniversitesi Samsun, Haziran-2018ABSTRACT THE EFFECT OF THE PERCEIVED LONELINESS AND SOCIAL SUPPORT LEVELS OF ONCOLOGY PATIENTS ON LIFE QUALITY AND SYMPTOM CONTROL Aim: This research was carried out as a cross-sectional and correlational study to determine the effect of perceived loneliness and social support levels of oncology patients on life quality and symptom control. Material and Method: The research population consisted of 370 oncology in-patients at Ondokuz Mayis University Health, Research and Application Hospital between 15.06.2017-15.12.2017. Research data was collected by the researcher using the patient information form prepared based on the literature, Multi-dimensional perceived social support scale (MDPSSS), UCLA Loneliness Scale, FACT-G Life Quality Assessment Scale and the Edmonton Symptom Assessment Scale. Kruskal Wallis and Mann Whitney U test were used when comparing the data not congruent with the normal distribution. Spearman correlation analysis was used to study the relationship between the variables. Results: It was seen that, 26,2% of the patients were diagnosed with leukemia; 32,7% of them were in the second clinical stage of their disease and metastasis developed in another organ in 34,1% of the patients. Multi-dimensional perceived social support scale point average of the patients was 58,6±17,8; UCLA Loneliness Scale total point average was 18,4±5,1 and FACT-G Life Quality Assessment Scale total point average was 58,4±21,6. In Edmonton Symptom Assessment Scale, the highest scores were obtained at the sub-dimensions of fatigue, pain and anorexia. Conclusion: It was found that, as the total score obtained by the patients in UCLA Loneliness Scale increased, the total scores obtained in MDPSSS and FACT-G Life Quality Assessment Scale decreased. As the total score obtained in MDPSSS increased, the total score obtained in FACT-G Life Quality Assessment Scale increased; as the sub-dimension point of the Edmonton Symptom Assessment Scale increased, the total score obtained in MDPSSS and in FACT-G Life Quality Assessment Scale decreased. Keywords: Life quality; Loneliness; Oncology; Social support; Symptom control. Tuğçe AYAR, Master Thesis Ondokuz Mayıs University Samsun, June-2018