Samsun İli Tekkeköy İlçesindeki Fındık İşletmelerinin Sübvansiyonlu Tarımsal Kredi Kullanımlarını Etkileyen Faktörler

Abstract

Fındık, Türkiye'nin tarımsal üretimi ve ihracatında en önemli tarım ürünlerinden biridir. Üretim sürecinde fındık işletmeleri, özellikle tarımsal girdiler ve hasat işçiliği masraflarının karşılanmasında dış finansmana ihtiyaç duymaktadırlar. Bu çalışmada, Samsun İli Tekkeköy İlçesindeki fındık işletmelerinin sübvansiyonlu tarımsal kredilere erişimleri ve buna etkili faktörlerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmanın birincil verileri, fındık bahçesi büyüklüğü kriteri ve tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemine göre belirlenen 123 örnek fındık işletmesi yöneticileriyle yüz yüze yapılan anketlerden elde edilmiştir. Fındık işletmelerinin sübvansiyonlu kredi kullanımlarını etkileyen faktörlerin analizinde, Heckman'ın İki Aşamalı Seçim Modeli kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre işletmelerin ortalama arazi varlığı 34.3 dekar olup, mevcut arazinin sübvansiyonlu kredi kullanan işletmelerde %41.8'ini, sübvansiyonlu kredi kullanmayan işletmelerde ise %51.2'sini fındık bahçeleri oluşturmaktadır. Tarım dışı faaliyetlerde bulunan işletmelerin oranı, sübvansiyonlu kredi kullanan işletmelerde %20.2 iken, sübvansiyonlu kredi kullanmayan işletmelerde bu oran %59'dur. İşletmelerin %68.3'ü sübvansiyonlu kredi kullanmışkan, %31.7'si sübvansiyonlu kredi kullanmamıştır. Model sonuçlarına göre fındık işletmelerinin sübvansiyonlu krediye erişimlerini ve kredi kullanım miktarlarını; medeni hal, çiftçinin risk yapısı, faize karşı tutum, kiralık iş gücü masrafı, yayım hizmetlerine erişim, kredi kuruluşlarını ziyaret etme sıklığı ve kredi kartı varlığı değişkenleri istatistiki olarak pozitif yönde etkilerken, eğitim seviyesinin negatif yönde etkilediği saptanmıştır. Üreticilerin genel olarak sübvansiyonlu krediye erişimde çeşitli zorluklarla karşılaştıkları tespit edilmiştir. Bu çerçevede üreticilerin sübvansiyonlu krediye ulaşabilmesi için kredi kuruluşları tarafından talep edilen teminatların azaltılması, teminat olarak kefil yerine ipoteğin istenmesi krediye erişimlerini ve kullandırılan kredi miktarını olumlu etkileyebilecektir. Bununla birlikte fındık üreticilerinin kredi kartı kullanımları yaygınlaştırılmalıdır.Hazelnut is one of the most important agricultural products in Turkey's agricultural production and export. Hazelnut enterprises require external financing, especially for covering agricultural inputs and harvesting labor costs. This study aims to determine the access of hazelnut enterprises in Tekkeköy district of Samsun Province to subsidized agricultural loans and the factors influencing this. The primary data of the research were obtained through face-to-face surveys with 123 sample hazelnut enterprise managers selected using stratified random sampling method based on the criterion of hazelnut orchard size. Heckman's Two-Stage Selection Model was used to analyze the access to the factors influencing the subsidized loan usage of hazelnut enterprises. The research findings showed that the average land ownership of the farms was 34.3 decares, hazelnut orchards constitute 41.8% of the existing land in farms using subsidized loans, and 51.2% in farms not using subsidized loans. The proportion of enterprises engaged in non-agricultural activities is 20.2% for enterprises using subsidized loans, and 59% for enterprises not using subsidized loans. While 68.3% of the farms have used subsidized loans, 31.7% of the farms have not used subsidized loans. According to the model results, the access of hazelnut farms to subsidized loans and the amount of credit utilization are statistically positively influenced by variables such as marital status, farmer's risk structure, attitude towards interest rates, hired labor costs, access to extension services, frequency of visiting credit institutions, and presence of credit cards, while education level has a negative impact. It was found that producers generally face various difficulties in accessing subsidized loans. In this regard, reducing the collateral requirements requested by credit institutions and replacing guarantor instead of mortgages as collateral can havve positive impact on farmers' access to and the amount of credit granted. Additionally, the use of credit cards by hazelnut producers should be promoted.