Hizmetkar Liderliğin Motivasyona Etkisi: Gross Market Örneği

Abstract

Günümüz çalışma yaşamında etik değerlere ve çalışanlara verilen değerin artmasıyla beraber bu konuların üzerinde önemle duran liderlik teorileri de geliştirilmeye başlanmıştır. 'Hizmetkâr Liderlik' teorisi de bu teorilerden bir tanesidir. 'Hizmetkâr Liderlik' çalışanları ve onların gelişimlerini ön planda tutan, etik değerlere vurgu yapan önemli teorilerin başında gelmektedir. Motivasyon ise iş hayatının olmazsa olmazlarındandır. Motivasyon, örgütün amaç ve hedefleri doğrultusunda üyelerin, görevlerini istekle yerine getirmelerini sağlayan güçlerin tümüdür şeklinde ifade edilebilir. Çalışanların motivasyon düzeylerinin yüksek olması ile verimli çalışmaları doğru orantılıdır.(Özşahin, 2005) Bu çalışmanın amacı son dönemin etkili liderlik tarzlarından biri olan hizmetkâr liderliğin motivasyona etkisini araştırmaktır. Bu nedenle, Samsun'da bulunun gross market çalışanları üzerinde, hizmetkâr liderliğin boyutları olan güven, cesaret, gerçekçilik, güçlendirme çabalarının, motivasyonun boyutları olan içgüdüsel motivasyon, araçsal motivasyon, dışsal motivasyon, içsel motivasyon ve hedef içselleştirmeye etkisi incelenmiştir. Araştırmada motivasyon ölçeği olarak J. Barbuto ve R. Scholl(1998) tarafından geliştirilen ve Şevin Abbasoğlu (2015) tarafından Türkçeye uyarlanan ölçek kullanılmıştır. Hizmetkâr liderlik ölçeği olarak da Liden ve arkadaşlarının (2008) geliştirmiş oldukları ve Doğan Dalgıç (2017) tarafından Türkçeye uyarlanan 'güven', 'güçlendirme', 'cesaret' ve 'gerçekçilik' başlıkları olmak üzere dört bölümden oluşan Hizmetkâr Liderlik Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmaya 59 kadın 91 erkek olmak üzere 150 kişi katılmıştır. Yapılan çalışmayla birlikte hizmetkâr liderliğin tüm boyutlarının, motivasyon boyutlarından hedef içselleştirmeyi pozitif yönde etkilediği görülmüştür. Hizmetkâr liderin güçlendirme, cesaretlendirme ve gerçekçi çabalarının çalışanların içsel motivasyonunu pozitif yönde etkilediği, güven çabalarının ise içsel motivasyon üzerinde anlamlı etkiye sahip olmadığı saptanmıştır. Hizmetkâr liderin cesaretlendirme ve güven çabaları, araçsal motivasyonu pozitif yönde etkilerken, güçlendirme ve gerçekçi çabalarının araçsal motivasyonu anlamlı bir şekilde etkilemediği saptanmıştır. Dışsal motivasyonun yalnızca hizmetkâr liderin güven çabalarından etkilendiği; Güçlendirme, cesaretlendirme ve gerçekçi çabalarından etkilenmediği saptanmıştır. Çalışanların içgüdüsel motivasyonunun ise hizmetkâr liderin, cesaretlendirme ve güven çabalarından pozitif yönde etkilendiği, güçlendirme ve gerçekçi çabalarından anlamlı bir şekilde etkilenmediği görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Liderlik, Motivasyon, Hizmetkâr Liderlik, İşletme

In today's working life, as the ethical values and the value given to the employees increase, the theories of leadership which are emphasized on these subjects have begun to be developed. 'Servant Leadership' theory is one of these theories. 'Servant Leadership' is at the forefront of important theories that emphasize ethical values, taking care of employees and their development. Motivation is the sine qua non of business life. Motivation can be expressed as all the forces that enable members of the organization to fulfill their duties willingly in line with their goals and objectives. The high level of motivation of employees and efficient workings are directly proportional. This study was prepared in order to investigate the effect of servant leadership, which is one of the last effective leadership styles on motivation. This study has been examined in this research, the situation of instinctual motivations, instrumental motivations, external motivations, intrinsic motivations and target internalizations of the employees of Gross Market in Samsun against the dimensions of trust, courage, realism, empowerment which are dimensions of servant leadership. A scale developed by J. Barbuto and R. Scholl (1998) and adapted to Turkish by Şevin Abbasoğlu (2015) was used as the motivation scale in the research. The Servant Leadership Scale was used in this study, consisting of four parts: 'trust', 'empowerment', 'courage' and 'realism', which were developed by Liden et al. (2008) and adapted to Turkish by Doğan Dalgıç (2017). A total of 150 people, 59 women and 91 men, participated in the research. All dimension of the servant leadership have been seen to affect the target internalization positively. It has been seen that all dimensions of the servant leadership influence positively the internalization of the target. It has been determined that the servant leadership's empowerment, realism and encouragement efforts have a positive effect on intrinsic motivation and trust efforts have no significant effect on intrinsic motivation. While trust and encouragement efforts affected instrumental motivation in the positive direction, realism and empowerment dimensions were not affected on instrumental motivation. External motivation has only been influenced by the dimension of trust and has not been influenced by strength, courage and realism dimensions. Instinctive motivation has been influenced by encouragement and confidence efforts and has not been significantly affected by empowerment and realistic efforts. Key Words: Leadership, Motivation, Servant Leadership, Business