Asfaltlanmış Yollardan Atmosfere Yayılan Uçucu Organik Bileşikler için Emisyon Faktörü Değeri Belirlenmesi

Abstract

Agrega ve bitüm karışımı kullanılarak üretilen asfalt malzemesinin hazırlanması, yola serilmesi ve serildikten sonraki zaman içerisinde atmosfere çeşitli kimyasal buharları salıverilmektedir. Bu kimyasalların bir çoğu düşük sıcaklıkta buharlaşabilen ve yapısında benzen halkası olan poliaromatik hidrokarbonlardır. Poliaromatik hidrokarbonlar (PAH) ise insan sağlığı ve çevre açısından tehlikeli maddelerdir. Amerikan Çevre Koruma Ajansı (US-EPA) ve Avrupa Birliği (EU) asfaltın üretilmesi ve zemine serilmesi esnasında atosfere yayılabilen kimyasallarla ilgili emisyon faktörleri değeri belirlemiştir. Ancak asfalt zemine serildikten ve sıkıştırıldıktan sonra atsmosfere salıverilecek kimyasallar için emisyon faktörü değeri mevcut değildir. Bu çalışmada zemine serilen asfaltın sıkıştırılmamış ve sıkıştırılmış durumunda atmosfere olabilecek kimyasal emisyonlarının zamanla değişimi laboratuvar ölçeğinde kontrollü olarak gerçekleştirilmiş ve toplam kimyasal emisyonu benzen eşdeğeri olarak hesaplanmıştır. 60 oC sıcakta gerçekleştirilen deneysel çalışmada her bir kimyasalın başlangıç konsantrasyonunun %95 altına düştüğü görüldüğünde deneye son verilmiştir. Yapılan çalışma neticesinde 1 ton sıkıştırılmış asfattan 28.54 kg PAH'ın (benzen eşdeğeri) atmosfere salıverildiği belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Asfalt, emisyon faktörü, poliaromatikhidro karbonDifferent chemical vapours are released into the atmosphere from asphalt material that is prepared using aggregate and bitumen after paving the road. These chemicals are basically polyaromatic hydrocarbons (PAJHs) including benzene ring in their state and can be vaporized at lower temperature. American Environmental Protection Agency (US-EPA) and European Union (EU) determined emission factors for chemicals which are released from asphalt during its preparation and paving. But, there is no emission factor values for chemicals which are released from asphalt after road was paved by compression. In this study, chemical emissions from compressed and non-compressed asphalts were determined by time in a temperature controlled lab-scale experimental unit and total chemical emissions were calculated as benzene equality. Experiments conducted at 60 oC, and it was terminated when the concentration of each chemical decreased to 5% of the initial value. It was determined in this study that 28,54 kg of PAHs were released into the atmosphere from 1 ton of compressed asphalt. Key words: Asphalt, emission factor, polyaromatic hydrocarbon