Antik Roma Beslenme Kültüründe Öğle Yemeği (Prandium)

Abstract

Öğün, bireyin gün içerisinde düzenli olarak belli aralıklarla yediği yemektir. Kişilerin veya milletlerin öğün zamanı, şekli, tüketilen gıdalar yaşanılan coğrafya ve yaşam tarzına bağlı olarak farklılıklar göstermektedir. Örneğin sıcak Akdeniz iklimine yakın yerlerde yaşayanların beslenme alışkanlıkları ile soğuk kuzey kesimlerde yaşayanlarınki birbirinden farklıdır, bu durum hayatı devam ettirebilmek için bir zorunluluktur. Beslenme alışkanlıklarına göre farklılık gösteren bir diğer unsur ise öğünlerdir. Kimi yerlerde tek ya da iki öğün beslenme yaygınken kimi yerlerde üç hatta, belki ara öğünler de dâhil, daha fazla öğünden bahsedilebilir. Dolayısıyla, siyasi hayatı, savaşları, anlaşmaları bir kenara bırakırsak, insanların beslenme alışkanlıkları, tarımsal faaliyetleri, hangi hayvanları yetiştirdikleri ve onlardan nasıl yararlandıkları gibi bir dizi özellik milletleri tanıma ve kültürlerini anlamada önemli ipuçları sağlar. Tüm bu düşüncelerden yola çıkarak bu çalışmamızda Antik Çağ’ın en büyük ve en etkili imparatorluklarından biri olan Roma İmparatorluğu’nun beslenme kültüründe öğle yemeğinin (prandium) yeri ve önemini ortaya koymayı amaçlamaktayız. Çalışma yürütülürken hem klasik hem de modern yazarların eserlerinden yararlanılmış, öncelikli olarak “ne?”, “neden”, “ne zaman?”, “nerede?”, “nasıl?” ve “kiminle?” sorularının cevapları aranmıştır. Ulaşılan veriler, Romalıların karakteri ve yaşam rutinleri ile ilgili değerli bilgiler sağlarken prandiumun hem terimsel olarak hem de uygulamada gün içerisinde öğün değeri taşıyan ilk yemek olduğunu göstermiştir ancak Roma beslenme kültüründe ilk öğünün kahvaltıya karşılık gelen “ientaculum” terimiyle ifade edilmesi bu noktada çelişki oluşturmaktadır. Çalışmamızda bu çelişkinin giderilmesine ve prandiumun Roma sosyal hayatındaki rolünün ortaya konulmasına gayret edilmiştir.