Okul Yöneticilerinin Örgütsel Adalet Davranışlarına İlişkin Öğretmen Algıları İle Örgütsel Muhalefet Düzeyleri Arasındaki İlişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin örgütsel adalet davranışı ile örgütsel muhalefet düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırmada okul yöneticilerinin örgütsel adalet davranışı ile öğretmenlerin muhalefet etme durumu arasındaki ilişkiyi belirlemek için ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Kayseri ilinin Kocasinan ilçesinde resmi 142 ilkokul ve ortaokulda görev yapan toplam 3291 öğretmen bu araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini, basit seçkisiz örneklem yöntemiyle belirlenen 516 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama amacıyla iki ayrı ölçme aracı kullanılmıştır. Bunlar 'Örgütsel Adalet Ölçeği' (ÖAÖ) ve 'Örgütsel Muhalefet Ölçeği' (ÖMÖ)'dir. Elde edilen verilerin analizinde; t testi, tek yönlü varyans analizi, korelasyon katsayısı ve doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Öğretmenlere göre yöneticilerin örgütsel adalet davranışları ''çoğu zaman'' düzeyinde bulunmuştur. Cinsiyet, görev yapılan kurum, branş ve mesleki kıdem değişkenlerine göre ÖAÖ alt boyutları içinde hiçbirinde istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık meydana gelmemiştir. Medeni durum değişkenine göre bekar öğretmenlerin prosedürel adalet puan ortalamaları evli öğretmenlerden daha yüksek düzeydedir. Evli öğretmenlerin ise etkileşimsel adalet puan ortalamaları bekar öğretmenlerden daha yüksek düzeydedir. Okullarda yöneticilere karşı öğretmenlerin örgütsel muhalefet davranışları ''büyük oranda katılıyorum'' düzeyinde bulunmuştur. Cinsiyet, medeni durum, görev yapılan kurum, branş ve kıdem değişkenlerine göre ÖMÖ alt boyutları içinde hiçbirinde istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık meydana gelmemiştir. 'Örgütsel Adalet Ölçeği' ve prosedürel adalet alt boyutunda negatif yönde anlamlı ilişkiler elde edilmiştir (-,22). Tüm örgütsel adalet toplam ve alt boyut puanları yükselirken (prosedürel adalet dışında), dikey muhalefet puanları da yükselmektedir. Yine tüm örgütsel adalet toplam ve alt boyut puanları yükselirken, yatay muhalefet puanları da yükselmektedir. 'Örgütsel Adalet Ölçeği' toplam ve alt boyutları ile 'Örgütsel Muhalefet Ölçeği'' toplam puanları arasında anlamlı ilişkiler elde edilememiştir.The aim of this study is to determine the relationship between school administrators' organizational justice behavior and organizational opposition levels according to teacher perceptions. In the study, the relational survey model was used to determine the relationship between school administrators' organizational justice behavior and teachers' dissent. A total of 3291 teachers working in 142 official primary and secondary schools in Kocasinan district of Kayseri province in the 2020-2021 academic year constitute the universe of this research. The sample of the study consists of 516 teachers determined by simple random sampling method. In the research, two different measurement tools were used for data collection. These are the 'Organizational Justice Scale' (OAS) and the 'Organizational Opposition Scale' (SCA). In the analysis of the obtained data; t test, one-way analysis of variance, correlation coefficient and linear regression analysis were used. According to the teachers, the organizational justice behaviors of the administrators were found at the 'most of the time' level. Gender, institution, branch and profession There was no statistically significant difference in any of the sub-dimensions of SLD according to the seniority variables. According to the marital status variable, the procedural justice average score of single teachers is higher than that of married teachers. Married teachers, on the other hand, have higher interactional justice mean scores than single teachers. The organizational opposition behaviors of the teachers against the administrators in the schools were found to be at the level of 'I mostly agree'. There was no statistically significant difference in any of the SME sub-dimensions according to gender, marital status, institution, branch and seniority. Negatively significant relationships were found in the 'Organizational Justice Scale' and the procedural justice sub-dimension (-,22). While all organizational justice total and sub-dimension scores increase (except procedural justice), vertical opposition scores also increase. Again, while all organizational justice total and sub-dimension scores increase, horizontal opposition scores also increase. No significant correlations could be found between the total and sub-dimensions of the 'Organizational Justice Scale' and the total scores of the 'Organizational Opposition Scale'.