İdari Yargı Yönüyle Adil Yargılanma Hakkı

Abstract

'Adil yargılanma' hakkı insanlığın hak ve özgürlük mücadelesiyle birlikte ortaya çıkmış ve gelişmiş bir hak olup, şu anda da ulusal ve uluslararası hukukta evrensel temel bir insan hakkı olarak kabul edilmektedir. 'Adil yargılanma' hakkı, hukuk, ceza ve idare hukuku alanında yargılamalarla ilgili temel ilke ve esasları belirleyerek, hukuk devletinin temel unsurunu oluşturmakta ve toplumsal demokrasinin de güvencesini teşkil etmektedir. 'Adil yargılanma' hakkının temel ilke ve esasları 1982 Anayasasında ve hukuk, ceza ve idare usul kanunlarımızda ayrıntılı olarak düzenlenmiş ve güvence altına alınmıştır. Ayrıca Anayasa'nın 90. maddesi gereği, 'adil yargılanma' hakkının uluslararası düzeyde en etkin koruma mekanizmasını oluşturan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde yer alan hükümler ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları da iç hukukta bağlayıcı niteliktedir. Çalışma kapsamında 'adil yargılanma' hakkının unsurları, temel ilke ve esasları ve hukuki çevresi idare hukuku bağlamında AİHS, AİHM içtihatları, Anayasa Mahkemesi bireysel başvuru kararları, 1982 Anayasası ve diğer mevzuat hükümleri ile doktrin ve yargı içtihatları esas alınarak incelenmiştir.The right to a fair trial has emerged and developed with the struggle for human rights and freedom, and is now recognized as a universal fundamental human right in national and international laws. The right to a fair trial constitutes the basic pillars of the state of law and also guarantees the social democracy by determining the basic principles and elements regarding the proceedings in the field of civil, criminal and administrative laws. The basic principles and elements of the right to a fair trial are regulated and guaranteed in detail in the 1982 Constitution and in Turkish civil, criminal and administrative procedure laws. Furthermore, pursuant to Article 90 of the Constitution, the provisions of the European Convention on Human Rights and the case-law of the European Court of Human Rights, which constitute the most effective protection mechanism of the right to a fair trial, are binding in domestic law. In this study, the elements of the right to a fair trial, its basic principles and legal framework are comprehensively examined in the context of administrative law, ECHR, ECtHR case-law, individual application decisions of the Constitutional Court, provisions of 1982 Constitution, other legislations, doctrine and judicial case-law.