Öğretmenlerin İşe Yabancılaşma Algılarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi: Bir Meta-Analiz Çalışması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin işe yabancılaşma algılarını etkileyen çeşitli değişkenlerin etki büyüklüklerini belirlemektir. Türkiye'de öğretmenlerin işe yabancılaşma algılarını konu alan ve meta analize dahil edilme kriterlerine uygun olarak; cinsiyet değişkeni için 50; kıdem değişkeni için 52 yüksek lisans tezi, doktora tezi ve makale çalışma kapsamına alınmıştır. Yapılan çalışmalar içerisinde toplam örneklem sayısı cinsiyet değişkeni için 19356, kıdem değişkeni için 19778'dir. Bu çalışmada, araştırma sonuçlarını sentezleme yöntemleri olarak bilinen meta-analiz yöntemi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda; cinsiyet değişkenine göre yapılan analizde rastgele etkiler (d= -0,10) modeline göre istatistiksel olarak önemsiz düzeyde düşük bir etki büyüklüğü belirlenmiştir. Bu etki büyüklüğü değerleri, erkek öğretmenlerin işe yabancılaşma algılarının kadın öğretmenlere göre daha yüksek olduğunu göstermiştir. Yapılan moderatör analizi sonucunda, öğretim kademesine (p=0,01), kullanılan ölçeğe (0,00) ve araştırmacının cinsiyetine (p=0,007) göre çalışmaların etki büyüklüklerinin farklılaştığı tespit edilmiştir. Branş (0,07), yayın türü (p=0,95) ve araştırmanın yapıldığı bölgeler (p=0,41) moderatörlerine göre çalışmaların etki büyüklüklerinin farklılaşmadığı belirlenmiştir. Kıdem değişkenine göre yapılan meta-analiz çalışmasında; rastgele etkiler modeline göre 1-5 yıl (d=2,16), 6-10 yıl (d=2,13), 11-15 yıl (d=2,30), 16-20 yıl (d=2,19), 20 yıl ve üstü (d=-1,98) kıdeme sahip öğretmenler lehine istatistiksel olarak yüksek düzeyde anlamlı bir etki büyüklüğü belirlenmiştir. Bu etki büyüklüğü değerleri, 1-20 yıl arası kıdeme sahip öğretmenlerin işe yabancılaşma algıları 20 yıl ve üzeri kıdeme sahip öğretmenlere göre daha yüksek olduğunu göstermiştir. Yapılan moderatör analizi sonucunda, öğretim kademesine (p=0,001), bölgelere (p=0,002), kullanılan ölçeğe (0,00) göre çalışmaların etki büyüklüklerinin farklılaştığı görülmüştür. Branş (0,44), araştırmacının cinsiyetine (p=0,57) ve yayın türü (p=0,90) moderatörlerine göre çalışmaların etki büyüklüklerinin farklılaşmadığı belirlenmiştir. Meta-regrasyon sonuçlarına göre yıllar itibarıyla yapılan araştırmaların etki büyüklükleri bağlamında cinsiyet değişkeni açısından kadın öğretmenlerin işe yabancılaşma algılarının arttığı; kıdem değişkeni açısından ise son yıllarda işe yabancılaşma algılarının tüm kıdem ketogorilerinde arttığı görülmüştür.

The aim of this study is to determine the effect sizes of various variables that affect teachers' perceptions of work alienation by meta-analysis method. In accordance with the inclusion criteria of the meta-analysis, which is about teachers' perceptions of work alienation in Turkey; for the gender variable 50, for the seniority variable 52, master's thesis, Phd thesis and article work were included in the study. Among the studies, the total number of samples was 19356 for the gender variable and 19778 for the seniority variable. In this study, the meta-analysis method, known as the methods of synthesizing research results, was used. In the results of working; in the analysis made according to the gender variable, a statistically insignificantly low effect size was determined compared to the random effects (d= -0.10) model. These effect size values showed that male teachers' perceptions of work alienation were higher than female teachers. As a result of the moderator analysis, it was determined that the effect sizes of the studies differed according to the level of education (p=0.01), the scale used (0.00) and the gender of the researcher (p=0.007). It was determined that the effect sizes of the studies did not differ according to the moderators of the branch (0.07), the type of publication (p=0.95) and the regions where the research was conducted (p=0.41). In the meta-analysis study conducted according to the seniority variable; 1-5 years (d=2.16), 6-10 years (d=2.13), 11-15 years (d=2.30), 16-20 years (d=2.19) according to the random effects model), a statistically significant effect size was determined in favor of teachers with a seniority of 20 years or more (d=-1,98). These effect size values showed that teachers with a seniority of 1-20 years had higher job alienation perceptions than teachers with a seniority of 20 years or more. As a result of the moderator analysis, it was seen that the effect sizes of the studies differed according to the education level (p=0.001), regions (p=0.002) and the scale used (0.00). It was determined that the effect sizes of the studies did not differ according to the moderators of the branch (0.44), the gender of the researcher (p=0.57), and the type of publication (p=0.90). According to the meta-regression results, in the context of the effect sizes of the studies conducted over the years, in terms of gender variable, female teachers' perceptions of work alienation increased; In terms of seniority variable, it has been observed that the perceptions of work alienation have increased in all seniority categories in recent years.