Bazı Üzüm Çeşitlerinde Soğuk Uygulamalarının Göz ve Dokularda Meydana Getirdiği Zararlanma Derecelerinin Belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Ondokuzmayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Merkezi bağında yetiştiriciliği yapılan Alphonse Lavelle, Cardinal, Çavuş, Early Sweet, Karaerik, Michele Palieri, Narince, Red Globe, Royal, Tekirdağ Çekirdeksiz, Ugni Blanc ve Viktorya üzüm çeşitlerinin dona dayanım dereceleri belirlenmiştir. Mart ayının ikinci haftasında alınan yıllık çubuklar tek gözlü çelik haline getirilerek Kontrol, -10 oC ve -15 oC olmak üzere üç farklı sıcaklıkta don testine tabi tutulmuştur. Don uygulamalarının ardından, asmadoku (floem) ve gözlerinde meydana gelen zararlanma oranları kesit alma yöntemi ile belirlenmiştir. Ayrıca elektriksel iletkenlik metodu ile gözlerde iyon akışı oranı belirlenmiştir. Yıllık sürgünlerden alınan gözlerdeki toplam su miktarı oranı (%) tespit edilmiştir. Don testi uygulanan çelikler iklim odasında perlit ortamına dikilerek sürmeye zorlanmış; süren göz oranı (%), sürgün başına salkım oranı (%), kök ve sürgün uzunluğu (cm), bazalda kallus oluşum oranı (%) ile kök skalası (0-4) ve kök sayısı değerleri tespit edilmiştir. Kesit alma yöntemine göre; primer gözlerde -15 oC don uygulamasında en yüksek canlılığı Ugni Blanc çeşidi (%74) ile Karaerik (%73.3) verirken, en düşük değeri ise %0.2 canlılık oranı ile Çavuş çeşidi göstermiştir. Floem canlılığında -15 oC'de en yüksek canlılık oranı Karaerik (%88) ve Ugni Blanc çeşidinde (%87) en düşük canlılık ise Çavuş (%1.7) ve Early Sweet (%1.7) olarak saptanmıştır. -15 oC uygulanan çeşitlerde en yüksek sürgün uzunluğu Karaerik (9.6 cm) ve Cardinal çeşitlerinde (7.9 cm), 'Early Sweet' üzüm çeşidinde sürme gerçekleşmemiştir. Uygulama sıcaklığı -15 oC' de en yüksek kök sayısı değeri 10.4 adet ile Ugni Blanc çeşidinde, Early Sweet çeşidinde ise köklenme meydana gelmemiştir. Tek gözlü çeliklerde -15 oC en yüksek sürme oranı Ugni Blanc (%96.7), en düşük ise Early Sweet (%0) çeşidinde tespit edilmiştir. -15 oC don testine tabi tutulan çeşitlerde en yüksek sürgün başına salkım sayısı Karaerik (1.23 adet) ve Ugni Blanc (1.2 adet) olarak saptanmıştır. Çalışmada Karaerik ve Ugni Blanc çeşitleri incelenen parametrelerde en yüksek değerleri vermiştir.This study was carried out to determine the frost resistance of Alphonse Lavelle, Cardinal, Çavuş, Early Sweet, Karaerik, Michele Palieri, Narince, Red Globe, Royal, Tekirdağ Çekirdeksiz, Ugni Blanc and Viktorya grape varieties grown in our country. The one year shoots taken in the second week of March were turned into one-bud canes and applied to the frost test at three different temperatures: Control, -10 oC and -15 oC. After the frost applications, the damage rates of the grape tissue (phloem) and buds were determined by the sectioning method. In addition, the ion flow rate in the eyes was determined by the electrical conductivity method. The ratio of the total amount of water in the buds taken from one year-old grape shoots (%) was determined. After the frost-tested canes were forced to be bud shooting in a box full of pearlite in the climate chamber; The shooting bud rate (%), cluster rate per shoot (%), root and shoot length (cm), basal callus formation rate (%), root scale (0-4) and root number values were determined. According to the sectioning method; Ugni Blanc cultivar (74%) and Karaerik (73.3%) showed the highest viability in -15 oC frost application in primary buds, while Çavuş cultivar showed the lowest viability with 0.2%. The highest viability of phloem at -15 oC was determined as Karaerik (88%) and Ugni Blanc (87%) and the lowest viability was determined as Çavuş (1.7%) and Early Sweet (1.7%) . The highest shoot length was observed in Karaerik (9.6 cm) and Cardinal (7.9 cm) varieties in -15 oC applied varieties, and in Early Sweet grape variety did was not form root. Ugni Blanc cultivar is with the highest root number value of 10.4 cm at application temperature -15oC and rooting did not occur in Early Sweet cultivar. The highest shooting rate at -15 oC was found in Ugni Blanc (96.7%) and the lowest in Early Sweet (0%) one-bud cuttings. The highest number of clusters in per shoot was determined as Karaerik (1.23 units) and Ugni Blanc (1.2 units) in varieties subjected to -15 oC frost test. In the study, Karaerik and Ugni Blanc cultivars gave the highest values in the parameters examined.