Asurluların Siyasal Yaşamında Veliahtlık Anlayışı

Abstract

Asurlular, yönetimsel açıdan belli bir aileden kalıt yolu ile başa gelen bir kralın tüm gücü elinde bulundurduğu monarşik bir yapılanmaya sahipti. Bazı dönemlerde bu yönetim anlayışı teokratik monarşi biçiminde de kendisini göstermekteydi. Siyasal yaşamda gerçekleştirilen her faaliyetin dini bir gerekçeyle meşruiyetinin sağlanması bir gelenekti. Veliahtlık açısından bakıldığında ise yine tanrısal bir onay ve istek çerçevesinde uygulamalarda bulunulduğu görülmektedir. Söz konusu veliaht kralın asli çocuklarından herhangi biri olabilmekteydi. Kralların ikincil eşlerinden ya da köle/cariye kadınlardan doğan çocuklarının normal yollarla tahta çıkması mümkün değildi. Krallar çocuklarını devlet işlerine dair deneyim kazanabilmeleri amacıyla zaman zaman Babil de dâhil olmak üzere farklı kentlere yönetici olarak atamaktaydılar. Belirlenen veliahtın bu makamı sürekli surette elde tutması ve kral öldüğünde tahta çıkması mutlak değildi. Zira krallar tarafından belirlenmiş olan veliahtın bazı dönemlerde çeşitli gerekçelerle yine krallar tarafından değiştirilmiş olduğu da görülmektedir. Bu değişiklikler veliaht prensin yetersiz görülmesinden kaynaklanabileceği gibi kraliçelerin etkisi neticesinde de olabilmekteydi. Çünkü veliaht seçilen prensin annesi Asur hiyerarşisinde önemli bir pozisyona yükselmekteydi. Çivi yazılı metinler ve modern eserlerden hareketle oluşturulan bu çalışmada, Asur devlet sisteminde görülen veliahtlık makamının her yönüyle ele alınması ve dönemsel örneklerle açıklanması; veliahtlar ile krallar, kraliçeler ve diğer prensler arasındaki ilişkinin ortaya koyulması amaçlanmaktadır.