Modern Arap Şairi Ahmet Matar’ın Lâfitât'ında Epigrâm Sanatı

Abstract

Ahmet Matar 1954 doğumlu, Irak’lı, Londra’da yaşayan sürgün şairidir. Özgürlük şairi, istisnai şair, ironik şair, devrimci şair, Arap halklarının şairi, sürgün şairi ve en önemlisi şairlerin kralı olarak adlandırılır. Halkın yaşam koşullarını görmezden gelen Arap yöneticilerini şiirlerinde hicveder. Şiirinin merkezine milletin özgürlüğünü ve yaşam standartlarını alarak, Arap rejimlerini epigrâm (kısa hiciv) sanatı kullanarak eleştirir. Nükteli şiir yeteneğini epigrâmik yapıyla zirveye taşır. Şair şiirlerinde ironi, mizâh, paradoks, metafor, politik şiir, epigrâm, istihza, hiciv, iktibâs ile beyânî ve bedî’ sanatları etkin bir şekilde kullanmıştır. Matar’ın epigrâmları Arap yönetimlerini eleştirmede bir araç haline gelmiştir. Şair divanını Lâfitât olarak isimlendirmiştir. Epigrâm biçim ve edebi tür olarak kısa hicivli, nükteli şiir sanatıdır. Epigrâm tarihini ele aldığımızda ilk olarak Yunan edebiyatında ortaya çıkmış, Roma dönemi ile gelişmiş ve İngiliz edebiyatında zirveye taşınmıştır. Türkçe’de epigrâmik şiirler pek yaygın olmamakla birlikte epigrâm sanatının tarihi bir serüveni de söz konusu değildir. Daha çok nükte başlığı altında bu tarz şiirler ele alınmıştır. Arap dünyasına ise epigrâm Taha Hüseyin ile (1944) giriş yapmıştır ve başta Matar olmak üzere Arap şairlerce nükteli kısa hiciv üslubu olarak kullanılmıştır. Nitel özellik taşıyan çalışmamız doküman inceleme desenine göre yürütülmüş ve elde edilen veriler betimsel analize tabii tutulmuştur.