Kas İskelet Sistemi Sorunları ve Ergonomik Risk Değerlendirme: Diş Hekimliği Örnek Uygulaması

Abstract

Ergonomi çalışanların fiziksel çevreleriyle, çalışırken kullanmış oldukları ekipmanlarla ve çalıştıkları ortamın tasarımıyla ilgili analizler yapan eğer bu ilişkilerde sorun varsa anatomi, antropometri, psikoloji, ve fizyoloji gibi bilimlerden faydalanarak çalışanların sağlığını korumak, işteki verimliliği arttırmak ve maliyetleri azaltmak amacıyla çalışmalarda bulunan bir bilim dalıdır ve en temel konularından biri Merkezi Kas İskelet Sistemi Rahatsızlıkları (MKİSR)'dir. Çalışma alanlarında yapılan işler esnasında vücudun aldığı konum çalışan için oldukça önemlidir. Vücut postüründeki yanlış duruşların uzun süreli ve tekrarlı olması Kas İskelet Sistemi (KİS) üzerinde rahatsızlıklara sebebiyet verebilmektedir. Diş hekimlerinde bu tarz risklerle karşılaşma durumu oldukça fazladır. Çalışma esnasında diş hekimlerinin çalışma alanı ağız içi gibi sınırlı bir alan olduğundan işlerini yaparken çapraz duruşlar, vücut kısımlarının çalışma esnasında öne ve geriye doğru bükülmesi sık sık görülmekte olup çalışma esnasında kullanılan ekipmanlar el ağrı şiddetine sebep olabilmektedir. Kas iskelet sistemlerinde meydana gelebilecek rahatsızlıkları değerlendirmek amacıyla çeşitli Ergonomik Risk Değerlendirme Yöntemleri (ERDY) vardır. Bu çalışmada çalışma duruşlarını analiz etmek amacıyla CORNELL Kas İskelet Sistemi Rahatsızlıkları Anketi'ne ek olarak basit gözleme dayalı metotlardan REBA metodu ile Pençe Kuvvet Testi ve Parmak Kuvvet Testi uygulanmıştır. Cornell anketine göre en yüksek maruziyet skoruna sahip bölgeler boyun (10.09), sırt (9.78) ve bel (8.99), sağ omuz (6.62), sol omuz (5.82), sağ el bileği (4,05) ve sağ alt bacak (3,14) olarak tespit edilmiştir. Boyun skoru en yüksek (13,39) Protetik diş tedavisi polikliniği ile Ortodonti (12.38), sırt skoru (12) en yüksek Periodontoloji polikliniği ile Ortodonti (11.5) polikliniğinde, bel skoru en yüksek Periodontoloji (11.7) ve Endodonti (11,6) polikliniklerindedir. REBA skoru en yüksek (9.75) Ağız, diş ve çene cerrahisi polikliniğinde ve Endodonti (9.25) polikliniklerindedir. Her iki poliklinik te risk seviyesi olarak orta düzey risk grubunda olup önlem alınması gerekmektedir. REBA skoru diş hastanesi genelinde ortalama 6,5 olup yine orta düzey risk grubunda yer almaktadır. Anket çalışmasından elde edilen verilerin korelasyon analizi sonuçlarına göre kilo ve sırt bölgesinde hissedilen rahatsızlık arasındaki korelasyon katsayısı 0.67 olup aralarında istatiksel olarak anlamlı (p<0.01) bir ilişki vardır. Ayrıca pekçok vücut kısmında hissedilen ağrı ile kilo artışı arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Diş hekimlerine uygulanan pençe testi ve sağ el bileğinde hissedilen rahatsızlık arasındaki korelasyon katsayısı negatif yönlü olup -0.18'dir ve aralarında istatiksel olarak anlamlı (p<0.05) bir ilişki vardır. Diş hekimlerinin uygulamış oldukları pençe testi kuvveti arttıkça çalışmaları esnasında yaşamış oldukları sağ el bileği rahatsızlığında anlamlı bir azalma olmuştur. Parmak testi ve sağ el bileğinde hissedilen rahatsızlık arasındaki korelasyon negatif yönlü olup -0.16'dır ve aralarında anlamlı (p<0.05) bir ilişki vardır. Anket katılımcılarının uygulamış oldukları parmak kuvveti arttıkça sağ el bileğinde hissettikleri rahatsızlığın anlamlı bir şekilde arttığı görülmektedir.Ergonomics is a science that makes analyzes about the physical environment of the employees, the equipment they have used while working and the design of the environment they work in. One of the key issues is Central Muscle Skeletal System Disorders (MSCR). The position of the body during the work done in the work areas is very important for the employee. Prolonged and repetitive postures in the body posture may cause discomfort on the Musculoskeletal System (WMD). The risk of such risks in dentists is quite high. Since the working area of the dentists is limited, such as the inside of the mouth during the work, cross postures, bending of the body parts forwards and backwards during the work are frequently seen and the equipment used during the work can cause hand pain. There are various Ergonomic Risk Assessment Methods (ERDY) in order to evaluate the disorders that may occur in musculoskeletal systems. In this study, in addition to the CORNELL Musculoskeletal Disorders Questionnaire, Claw Force Test and Finger Force Test with REBA method, which is a simple observation based method, were applied to analyze the working postures. According to the Cornell questionnaire, the regions with the highest exposure score were neck (10.09), back (9.78) and waist (8.99), right shoulder (6.62), left shoulder (5.82), right wrist (4.05) and right lower leg (3.14). Prosthodontic outpatient clinic with highest neck score (13,39), Orthodontic (12.38) with highest back score (12), Orthodontic (11.5) outpatient clinic with highest back score (12.5), Periodontology (11.7) and endodontic with highest waist score (11,6) in outpatient. The highest REBA score is (9.75) in the oral, dental and maxillofacial outpatient clinic and in the Endodontic (9.25) outpatient clinic. Both polyclinics are in the middle level risk group as a risk level and precautions should be taken. The REBA score is 6.5 in the general dental hospital and is in the middle-risk group. According to the results of the correlation analysis of the data obtained from the survey, the correlation coefficient between weight and discomfort in the back region was 0.67 and there was a statistically significant (p<0.01) relationship between them. In addition, a significant relationship was found between pain in many body parts and weight gain. The correlation coefficient between the paw test applied to dentists and the discomfort felt on the right wrist was negative and was -0.18 and there was a statistically significant (p<0.05) relationship between them. As the claw test force applied by the dentists increased, there was a significant decrease in the right wrist discomfort experienced during their studies. The correlation between finger test and right wrist discomfort was negative and was -0.16 and there was a significant (p <0.05) relationship between them. It was observed that as the finger force increased by the survey participants, the discomfort on the right wrist increased significantly.