Sezaryen Olan Kadınlarda Doğa Sesleri Eşliğinde Sanal Gerçeklik Gözlüğü Kullanımının Ağrı ve Kaygı Üzerine Etkisi: Randomize Kontrollü Bir Çalışma

Abstract

Amaç: Bu araştırma sezaryen sonrası kadınlara doğa sesleri eşliğinde doğa içerikli sanal gerçeklik uygulamasının ağrı ve kaygı düzeylerine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Metot: Bu araştırma, paralel grup öntest-sontest tasarımda randomize kontrollü deneysel bir çalışma olarak Aralık 2024-Mart 2025 tarihleri arasında Türkiye'nin kuzeyinde bir kamu hastanesinde sezaryen olan 80 lohusa kadın ile gerçekleştirilmiştir. Müdahale grubuna ilk mobilizasyondan sonra doğa sesleri eşliğinde doğa içerikli sanal gerçeklik uygulaması yapılırken kontrol grubuna rutin bakım uygulanmıştır. Araştırma verileri; kişisel bilgi formu, Visual Analog Skala (VAS-A) ve Durumluk Kaygı Envanteri (DKE) ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistikler, ki-kare testi, Pearson ki-kare testi, bağımsız örneklem t testi, bağımlı örneklem t testi ve tekrarlı ölçümlerde çift yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Bulgular: Uygulama sonrası ağrı puanları açısından müdahale (3.93 ± 0.89) ile kontrol (6.98 ± 1.07) grupları arasında anlamlı fark bulundu (p<0.001). Grup içi farklılığa bakıldığında ise uygulama sonrası müdahale grubunun ağrı düzeyinin 3.45 ± 0.59 puan azalması istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0.001). Kaygı puanları açısından ise uygulama sonrası müdahale (38.33 ± 2.27) ile kontrol (55.28 ± 3.20) grupları arasında anlamlı fark bulundu (p<0.001). Grup içi farklılığa bakıldığında uygulama sonrası müdahale grubunun kaygı düzeyinin 14.85 ± 3.09 puan azalması istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0.001). İleri analizde ise hem ağrı hem de kaygı puanları açısından grup etkisi (p<0.001), zaman etkisi (p<0.001) ve grup × zaman etkisi (p<0.001) anlamlı bulundu. Sonuç: Sezaryen sonrası kadınlara ilk mobilizasyondan sonra doğa sesleri eşliğinde doğa içerikli sanal gerçeklik uygulamasının, ağrı ve kaygı düzeylerini azalttığı ortaya çıkmıştır. Sezaryen sonrası nonfarmakolojik, noninvaziv, kolay uygulanabilir, güvenilir ve etkili bir yöntem olarak sanal gerçeklik uygulaması önerilmektedir.Objective: This study was conducted to determine the effect of a nature-based virtual reality application accompanied by nature sounds on pain and anxiety levels in women after caesarean section. Material and Method: This study was conducted as a randomised controlled experimental study with a parallel group pretest-posttest design between December 2024 and March 2025 at a public hospital in northern Turkey with 80 postpartum women who had undergone caesarean section. The intervention group was administered a nature-themed virtual reality application accompanied by nature sounds after initial mobilisation, while the control group received routine care. Research data were collected using a personal information form, Visual Analogue Scale (VAS-A) and State Anxiety Inventory (SAI). Descriptive statistics, chi-square test, Pearson chisquare test, independent samples t-test, dependent samples t-test, and two-way analysis of variance for repeated measures were used to evaluate the data. Results: A significant difference was found between the intervention (3.93 ± 0.89) and control (6.98 ± 1.07) groups in terms of pain scores after the intervention (p<0.001). When examining within-group differences, the decrease in pain levels in the intervention group after the intervention (3.45 ± 0.59 points) was statistically significant (p<0.001). In terms of anxiety scores, a significant difference was found between the intervention (38.33 ± 2.27) and control (55.28 ± 3.20) groups after the application (p<0.001). When looking at intra-group differences, the decrease in anxiety levels in the intervention group after the intervention was statistically significant (p<0.001). In the advanced analysis, group effect (p<0.001), time effect (p<0.001), and group × time effect (p<0.001) were found to be significant in terms of both pain and anxiety scores. Conclusion: It was found that the nature-themed virtual reality application accompanied by nature sounds after the first mobilisation reduced pain and anxiety levels in women after caesarean section. Virtual reality application is recommended as a non-pharmacological, non-invasive, easy-to-apply, reliable, and effective method after caesarean section.