İndirim Marketlerinde Kadın İstihdamı: Aile Bakkalından Satış Temsilcisine

Abstract

İndirim marketlerinin çok hızlı bir şekilde her sokak başında açılması ve kadınların bu marketlerde çalışan olarak görünür olması, bu alanın çalışma ilişkileri bağlamında, özellikle kadınlar için nasıl gözüktüğünü düşündürmektedir. İndirim marketlerine kadın çalışanların gözüyle bakmayı hedefleyen bu çalışma, hizmet sektörü içerisindeki kadın çalışma hayatını marketlerdeki boyutuyla tartışmaya açmaktadır. Buradan hareketle araştırmada, indirim marketi çalışanı kadınlarla yapılan derinlemesine görüşmeler ışığında, kadınların burada ne tür çalışma koşullarını deneyimledikleri ve bir kadın olarak market çalışanı olmanın ne anlama geldiği sorularına cevap aranmıştır. Farklı indirim marketlerinde en az 6 aydır çalışan 15 kadınla yapılan görüşmeler sonucunda, dev kurumsal firmaların kayıtlı çalışanları olarak kadınların “esnek” çalışma örüntülerine benzeyen bir anlayış ve çalışma biçimi gösterdikleri tespit edilmiştir. Yapılan işin tanımsızlığı (herkes her işi her an yapar), çalışma saatleri konusundaki esneklik (iş bitmeden paydos yapılmaz) ve değişken çalışma ortamı (her mağazanın kendine özgü bir işleyişi var) markette çalışmayı betimlemektedir. Özellikle kadın çalışanlardan güleryüz ve müşteri ilişkilerinde başarı beklenmektedir. Bu durum kadının duygusal emeğini market işinde en önemli kazanma aracına dönüştürmektedir. Dahası, aile içi geleneksel ilişki biçimlerinin ve rollerinin markete aktarımı neden marketlerde kadın sayısının arttığını açıklamakta ve aynı zamanda zincir marketlerin kadınların toplumsal cinsiyete dayalı rollerinden nasıl yararlandıklarını göstermektedir.