Samsun Koşullarında Horoz İbiğinin Yem Verimi Yönünden Bazı Yazılık Ürünlerle Karşılaştırılması Üzerine Bir Araştırma

Abstract

SAMSUN KOŞULLARINDA HOROZ İBİĞİ (Amaranthus sp.)'NİN YEM VERİMİ YÖNÜNDEN BAZI YAZLIK ÜRÜNLERLE KARŞILAŞTIRILMASI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA ÖZET Samsun ekolojik koşullarında yemlik horoz ibiği çeşitlerinin, yem verimi yönünden bazı yazlık ürünlerle karşılaştırılmasının incelendiği bu araştırma, 1996 ve 1997 yıllarında Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü' nde yürütülmüştür. Denemede, A. mategazzianus türüne ait beyaz tohumlu D-337, A. cruentus türüne ait siyah tohumlu D-338 horoz ibiği çeşitleri, AS-503 ve Vniimk-8931 adlı ayçiçeği çeşitleri, Karadeniz Yıldızı, TTM-813, Beyaz Taneli Mısır ve At Dişi Mısır çeşitleri, Rox adlı sorgum çeşidi, Sugar Leaf ve Gözde-80 adlı sudan otu çeşitleri kullanılmıştır. Ekim, denemenin ilk yılında 30 Mayıs, ikinci yılında 7 Haziranda yapılmıştır. Ot için hasat, tohumların süt olum devresinde yapılmıştır. Araştırma sonucunda yapılan gözlem ve ölçümler ile bunların istatistiksel analizlerinden elde edilen sonuçlar aşağıda özetlenmiştir. En yüksek ortalama bitki boyu, 1997 yılında 217.80 cm ile Gözde-80, en kısa bitki boyu ise 114.20 cm ile D-338 çeşidinde belirlenmiştir. Sap kalınlığı bakımından, en yüksek değer Karadeniz Yıldızı (1.791 cm) çeşidinde, en düşük değerler de AS-503, Gözde-80 ve D-338 (sırasıyla, 1.283, 1.193 ve 1.067 cm) çeşitlerinde tespit edilmiştir. Yaprak/sap+ çiçek salkımı oram yönünden de en yüksek değerler Karadeniz Yıldızı (0.357), D-337 (0.34) ve Rox (0.337) çeşitierinden, en düşük değerler de AS-503 (0.097) ve Vniimk-8931 (0.080) çeşitlerinden alınmıştır. 1. Yılların ortalaması olarak en yüksek yaş ot verimi Vniimk-8931 (4463.0 kg/da), en düşük yaş ot verimi ise D-338 (837.7 kg/da) çeşidinden alınmıştır. Yılların ortalaması olarak en yüksek kuru ot verimi Gözde-80 çeşidinden (912.5 kg/da), en düşük ise D-338 çeşidinden (220.5 kg/da) elde edilmiştir. 2. Ham protein ve ham kül oranı bakımından, yılların ortalaması olarak en yüksek değerler D-338 çeşidinde (sırasıyla, %12.8 ve 17.1) saptanmıştır. En düşük ortalama ham protein oranı değerleri AS-503, Vniimk-8931, D-337, Gözde-80, Rox ve Karadeniz Yıldızı çeşitlerinden (sırasıyla, %9.3, 9.1, 8.7, 8.0, 7.1 ve 6.8), en düşükortalama ham kül oranı değerleri de Gözde-80, Rox ve Karadeniz Yıldızı çeşitlerinden (sırasıyla, %7.9, 7.3 ve 6.5) elde edilmiştir. Ham selüloz oranı bakımından en yüksek değerler gözde-80 (%26) ve D-337 (%25.5), en düşük değerde D-338 (%17.8) çeşitlerinden alınmıştır. 3. Yılların ortalaması olarak en yüksek ham protein ve ham kül verimleri Vniimk-8931 (sırasıyla, 74.8 ve 111.5 kg/da), en düşük verimler de D-338 (sırasıyla, 27.7 ve 34.5 kg/da) çeşitlerinden alınırken, ham selüloz verimi bakımından en yüksek değer Gözde-80 (237.5 kg/da), en düşük değer de D-338 (48 kg/da) çeşitlerinde belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Horoz ibiği, Ayçiçeği, Mısır, Sorgum, Sudan Otu ve Kuru Ot Verimi

Ill AN INVESTIGATION ON COMPARING AMARANTHUS VARIETIES WITH SOME SUMMER CROPS IN TERMS OF FEED YIELD UNDER SAMSUN ECOLOGICAL CONDITIONS ABSTRACT This study at which two Amaranthus varieties were compared with some of the summer crops in terms of feed yield under Samsun ecological conditions was carried out at Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü in 1996-1997. In this study, two Amaranthus varieties (white coloured D-337 of A. mategazzianus species black coloured D-338 of A. cruentus species), two sunflower varieties AS-503 and Vniimk-8931, four com varieties (Karadeniz Yıldızı, TTM-813, White Coloured Com and At Dişi Com), one sorghum variety (Rox), two sudan grass varieties (Sugar Leaf and Gözde-80) were used. Sowing was made on 30 th May in first year of the study and on 7 th June in second year of the study. The measurements and results obtained from these measurements were summarized as follows: 1. According to the data obtained in 1997 the highest plant length was determined for Gözde-80 (217.80 cm) and the lowest plant length belongs to was for D- 338 (114.20 cm). Highest staver thickness for AS-503, Gözde-80 and D-338 (1.283, 1.193 and 1.067 cm, respectively). While the highest Leaf/Stover+Panicle ratios were determined for Karadeniz Yıldızı (0.357), D-337 (0.340) and Rox (0.337), the lowest ratios were determined for AS-503 (0.097) and Vniimk-8931 (0.080). 2. According to the average values of 2 years highest green forage yield was obtained from Vniimk-8931 (4463.0 kg/da) and lowest green forage yield was obtained from D-338 (837.7 kg/da). In terms of hay yield while Gözde-80 had higher value (912.5 kg/da), lowest value was for D-338 (220.5 kg/da). 3. According to the average values of 2 years, D-338 variety had highest crude protein and crude ash ratios (12.8 and 17.1 %, respectively), while lowest crude protein ratios were determined for AS-503, Vniimk-8931, D-337, Gözde-80, Rox and Karadeniz Yıldızı (9.3, 9.1, 8.7, 8.0, 7.1 and 6.8 %9 respectively), the lowest crude ash ratios were determined for Gözde-80, Rox and Karadeniz Yıldızı (7.9, 7.3 and 6.5 %,IV respectively). Highest crude fiber ratios were for Gozde-80 (26%) and D-337 (25.5), lowest ratio was for d-338 (17.8%). 4. In terms of crude protein and crude ash yields the highest values were determined for Vniimk-8931 (74.8 and 111.5 kg/da, respectively) and the lowest values were for D-338 (27.7 and 34.5 kg/da). Finally, highest and lowest crude fiber yields were determined for Gozde-80 (237.5 kg/da) and D-338 (48 kg/da), respectively. Key Words: Amaranthus, Sunflower, Corn, Sorghum, Sudan Grass and Hay Yield.