Öznelik Kapasitesinin Oluşumunda Çevresel Faktörler ve Tesettür İlişkisi: Kadınların 'Örtünme' ve 'Açılma' Deneyimi

Abstract

Başörtüsü takmaktan vazgeçip açılan kadınları temel alarak yapılan bu araştırma, öznelik kapasitesinin oluşumu ile başörtüsünü çıkarma arasındaki ilişkiyi konu edinmiştir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, kadının öznelik kapasitesinin oluşumu ile başörtüsünü çıkarma kararı arasında bir ilişkinin olup olmadığını tespit etmektir. Bu amaçla öznelik kapasitesinin oluşumu ile başörtüsünü çıkarma eylemi arasındaki ilişkide bulunması hedeflenen nokta; toplumsal cinsiyet, eğitim, popüler kültür/medya, dinsel bireycilik, aile, politika ve ideolojik faktörlere bağlı olarak öznelik kapasitesinin oluşumu ve başörtüsünden vazgeçişin ilişkili olup olmadığı durumudur. Araştırma nitel bir araştırmadır ve yarı yapılandırılmış mülakat tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın kuramsal arka planı Sembolik Etkileşimcilik Kuramıdır. Araştırmanın problem cümleleri, 'Müslüman Kadın, nesnesi olan başörtüsünden vazgeçerek neyi kabul etmiştir ve özneleşmeleri ile başörtüsünden vazgeçişlerinin bir bağlantısı var mıdır?' olarak belirlenmiştir. Araştırma grubu, Aykırı Olay Örnekleme yöntemi ile belirlenen 18 yaşından büyük ve başörtülüyken başörtüsünden vazgeçmiş 15 kadın olarak belirlenmiştir. 15 katılımcının 10'u ulaşılabilir çevreden seçilirken geriye kalan 5 kişi internet üzerinden ulaşılabilen insanlardır. Araştırmamız neticesinde ise ulaşılan sonuçlar şu şekildedir: 1. Kadının öznelik kapasitesinin oluşumu ile başörtüsünü çıkarma kararının arasında bir ilişki vardır. 2. Başörtüsünü çıkaran kadınların başörtüsüne dair sembol anlamlandırmalarında değişimler gerçekleşmiştir. 3. Başörtüsünü çıkarma eylemi, bir kimlik bunalımının, kimlik krizinin sonucudur ve bu kimlik bunalımı özneleşmelerine de etki etmiştir. 4. Kadınların başörtüsünü çıkarma kararında dinsel bireyselleşme ön plana çıkmakta ve özneleşmeleri noktasında da ekili olmuştur. 5. Başörtüsünü çıkaran kadınlar, Müslüman kadın tanımlamasında başörtüsüne yer vermemektedirler ve Müslümanlığı evrensel ahlak kuralları çerçevesinde tanımlamaktadırlar. 6. Başörtüsünü çıkaran kadınlar, kamusal insanın çöküşüne karşılık gelmekte ve bu durum özneleşmelerini de kolaylaştıran bir unsur olarak karşımıza çıkmıştır. 7. Başörtüsünü çıkarma kararı ile sekülerleşme arasında ilişki vardır ve sekülerleşme, özneleşmelerinde kolaylık sağlamıştır.The thesis based on women who have removed the headscarf, focused on the relationship between the formation of the capacity for subjectivity and removing the headscarf. In this context, the aim of the study is to determine whether there is a relationship between the formation of a woman's capacity for subjectivity and her decision to remove the headscarf. For this purpose, the relationship between the formation of the capacity of subjectivity and removing the headscarf is the situation that is related to the formation of the capacity of subjectivity and the point of giving up the headscarf, depending on the factors of gender, education, popular culture/media, religious individualism, politics and ideologies. The research is a qualitative research and semi-structured interview technique was used. The theoretical background of the research is Symbolic Interactionism Theory. The problem statements of the research are determined as: 'What did Muslim women accept by giving up the headscarf, which is their purpose?', 'Is there a relationship between environmental factors affecting the formation of their subjectivity capacity and giving up the headscarf?' The research group was determined as 15 women over the age of 18, who were determined by the Adverse Event Sampling method, and who gave up wearing the headscarf while wearing it. While 10 of the 15 participants were selected from the accessible environment, the remaining 5 people are people who can be reached via the internet. The results of our research are as follows: 1. There is a relationship between the formation of a woman's capacity for subjectivity and the process of removing the headscarf. 2. There have been changes about the headscarf symbols of women who take off the headscarf. 3. The act of removing the headscarf is the result of an identity crisis 4. Religious individualization comes to the fore in women's decisions to remove the headscarf. 5. Women who giving up the headscarf do not include the headscarf in their definition of Muslim women. 6. Women who take off the headscarf correspond to fall of public man and this stuation ease their subjectivity. 7. There is a relationship between the decision to giving up the headscarf and secularization.