TBMM Tutanaklarına Göre SSCB'nin Afganistan'a Müdahalesinin Türkiye'deki Yansımaları (1979-1980)

Abstract

Bu çalışmada SSCB'nin Afganistan'a müdahalesinin 1979-1980 yılları arasında mecliste oluşan yankıları incelenmiştir. Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi, Soğuk Savaş döneminin sonlarına rastlamış ve Kızıl Ordu'nun çekilmesinden kısa süre sonra Sovyetler Birliği çözülme sürecine girmiştir. SSCB'nin Afganistan'a müdahalesi üzerine yapılan güncel yorumlar ile ileri tarihlerde yapılan yorumların ortak görüşü ise müdahalenin SSCB'nin aleyhine olduğu şeklindedir. Müdahale olayı soğuk savaş döneminin en önemli olaylarından birisi olarak kabul edilmiş ve Türkiye'nin siyasi ortamında da çeşitli konularda tartışmaya yol açmıştır. Çalışmanın kaynaklarının büyük bir kısmını meclis tutanakları oluşturmaktadır. Bunun dışında kitap, akademik makaleler ve tezler de kaynak kısmını desteklemektedir. Çalışma, Giriş bölümüyle birlikte toplam 3 bölümden ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Birinci bölümde, Afganistan'ın 1970'li yıllarda yaşanan siyasi gelişmeler ve liderler üzerinden Afgan-Sovyet ilişkilerine değinilmiştir. İkinci bölümde ise SSCB'nin Afganistan'a müdahalesinin mecliste yarattığı yankıları başlıklar halinde toplanıp incelenmiş ve SSCB'nin Afganistan'a müdahalesinin gerekçelerine Sovyet açıklamaları üzerinden de bakılmaya çalışılmıştır.

This study analyses the reflections of the USSR's intervention in Afghanistan in the parliament between 1979-1980. The intervention of the Soviet Union in Afghanistan coincided with the end of the Cold War period and the Soviet Union entered a process of dissolution shortly after the withdrawal of the Red Army. The common view of current and later commentaries on the USSR's intervention in Afghanistan is that the intervention was to the detriment of the USSR. The intervention was regarded as one of the most important events of the Cold War period and led to debates on various issues in Turkey's political environment. The majority of the sources of the study consist of parliamentary minutes. Apart from these, books, academic articles and theses also support the sources. The study consists of three chapters in total, including an introduction and a conclusion. In the first chapter, Afghan-Soviet relations are analysed through the political developments and leaders of Afghanistan in the 1970s. In the second part, the repercussions of the USSR's intervention in Afghanistan in the parliament were collected and analysed under headings and the justifications for the USSR's intervention in Afghanistan were tried to be examined through Soviet statements.