Osmanlı Modernleşmesinde Kadın ve Suç

Abstract

Osmanlı Devleti'nde Tanzimat döneminde yapılan kanunlaştırma hareketleri ve kurulan nizamiye mahkemeleri ile yeni bir yargı düzeni tesis edilmiştir. Bu yeni yargı sisteminde şer'î ve nizami mahkemeler bir arada çalışmaya devam etmiştir. Cinayet davalarının şahıs hukukuna ait kısmı şer'î mahkemelerde, kamu hukukuna ait kısmı ise nizami mahkemelerde görülmeye devam etmiştir.Bu çalışmada Osmanlı ceza mahkemelerinde katil zanlısı olarak yer alan kadınlara ait davalar incelenerek bir taraftan da yargı sürecinin nasıl işlediği ortaya konmaya çalışılmıştır. Kadınların işlediği cinayet türleri, bunun sebepleri, kurbanlarının kimler olduğu ve nasıl cezalandırıldıkları üzerinde durulmuştur. Dava sürecinin birer parçası olan şer'î ve nizami mahkemelerin cinayet davalarıyla ilgili görev paylaşımı ortaya konulup bu iki mahkemenin kendi işleyişleri ele alınmıştır.Kadınların öldürmek için en yaygın kullandıkları yöntem zehirlemedir. Zehirleme vakalarına bağlı olarak zehirli madde satışının yasaklanmasına dair tedbirler alınmıştır. Bunun haricinde balta, sopa gibi basit aletler ile silah ve bıçak gibi yaralayıcı aletleri de kullanmışlardır. Kadınların kurbanları daha çok yakın aile fertleri ve en çok da kocaları olmuştur. Iskat-ı cenin ve yeni doğan cinayetleri ile meşru müdafaa sebepli işlenen cinayetler de bulunmaktadır. Cinayet davalarının bir parçası olarak XIX. yüzyılın son çeyreğinde adli tıp uygulamaları önem kazanmıştır.Kadın katillerin cezalandırılması konusunda esas alınan kriterler1840, 1851 ve 1858 ceza kanunlarındaki düzenlemelere göre değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucunda görülür ki adam öldürme suçunun cezası bir önceki düzenlemeye göre ağırlaştırılmıştır. Şer'î yargılama sürecinde kurbanın ailesinin katili cezalandırma konusundaki tutumu da bu çalışmada incelenmiştir. Cinayet suçundan af edilen kadınlar ile idama mahkûm edilen kadın suçlular mercek altına alınıp, alınan farklı kararların değişkenleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Anahtar Sözcükler: katl, meĢru müdafaa, ıskat- cenin, zehirleme, idamDuring the Tanzimat period the codifications and nizamiye courts required reorganization of judicial system in Ottoman State. The şer'î and nizami courts cooperated in this new order judicial system. The results of the murder case which is about the private law examined according to şer'î law and the one which is about public law examined in the nizamiye courts.This dissertation focuses on Ottoman women who were the homicide suspects at the Ottoman criminal courts and also tries to reveal how the judicial process was working. The murder types of women perpetrators, reasons of these crimes, who were the victims of these crimes are also questions of this dissertation. The labour between şer'î and nizami courts and the internal judicial system of these each courts is revealed, too. The widespread methods of the murder women were poison. Depending on the poison murders Ottoman state had taken some measures to prohibit the lawless sales of toxic substances. Apart from this, women murders used simple devices like axes and bastinado and wounding gear like rifle and knife. The victims of the murder women were usually member of her family and most of them were their husbands. There were abortion, puerperal and self-defence crimes too. As a part of murder cases the forensic became a very important instrument in the last quarter oh 19th century.The measures about the punishment of women murders are revealed according 1840, 1851 and 1858 penal codes. Also the attitudes of the kith and kin of the victim about murder are studied, too. The murder women who were forgiven by the sultan and the ones who were get hanged examined by comparing with each other. Key Words: homicide, self-defence, abortion, poison, execution