Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Yeterlilikleri: Samsun İli Örneği

Abstract

Bu araştırmanın amacını, sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlilik düzeyinin belirlenmesi oluşturmaktadır. Araştırmada nicel ve nitel araştırma yöntemlerin bir arada yer aldığı karma yöntem kullanılmıştır. Nicel boyutta sosyal bilgiler öğretmenlerine ''Kaynaştırma Eğitimi Yeterlilikleri Anketi'', nitel boyutta ise ''Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimindeki Yeterliliklerine İlişkin Görüş Formu'' uygulanmıştır. Araştırmanın katılımcılarını Samsun ili merkez ilçelerinden olan Atakum, Canik ve İlkadım'da yer alan ortaokullarda 2018-2019 eğitim-öğretim döneminde görev yapan sosyal bilgiler öğretmenleri oluşturmaktadır. Bu öğretmenler arasından 167'si nicel örneklem gurubunda 5'i ise nitel çalışma gurubunda yer almıştır. Verilerin analizinde SPSS 22 paket programı kullanılmış, Man Whitney U, Kruskal-Wallis H gibi nonparametrik testlerden yararlanılarak karşılaştırmalı analizler yapılmıştır. Ayrıca sosyal bilgiler öğretmenlerinin yeterlik düzeylerini belirlemek amacıyla anketin alt boyutları bazında aritmetik ortalama ve standart sapma kullanılmıştır. Öğretmenlerden görüş formu ile elde edilen veriler, betimsel analiz tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimini destekleyici bir tutuma sahip oldukları, bu eğitim modelinde kendilerini yeterli görmedikleri sonucuna ulaşılmıştır. Yeterlilik düzeylerinin alt boyutlarında ise, eğitim- öğretim sürecini planlama ve düzenlemede, öğretme ve öğrenme sürecinde, izleme ve değerlendirme sürecinde, kaynaştırma eğitiminin paydaşlarıyla işbirliği yapmada, kişisel ve mesleki gelişim sağlamada orta düzeyde/kısmen yeterli oldukları belirlenmiştir. Ayrıca öğretmenlerin kendilerini yeterli görme düzeylerinin kıdem değişkenine göre farklılaşma meydana gelmediği; cinsiyet değişkenine göre, paydaşlarla işbirliği yapma alt boyutunda farklılaşma oluşmazken, diğer boyutlarda kadın öğretmenler lehine farklılaşma gerçekleştiği; kaynaştırmaya yönelik eğitim alma durumuna göre, kişisel ve mesleki gelişim alt boyutunda kaynaştırma eğitimi alan öğretmenler lehine farklılaşma oluştuğu, diğer boyutlarda ise bir farklılaşma oluşmadığı tespit edilmiştir. Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimini destekleme, kendini yeterli görme ve alt boyutlardaki yeterlilik düzeylerinde nitel analiz sonuçları ile nicel analiz sonuçlarının genel olarak uyum sağladığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Kaynaştırma Eğitimi, Yeterlilik, Sosyal Bilgiler Öğretmeni

Objective of this research is to determine level of competence of the social science teachers in inclusive education. Mixed method including quantitative and qualitative research methods was used in the research. 'Inclusive Education Competences Questionnaire' that is developed by social science teachers was conducted in quantitative dimension and 'Feedback Form for Competence of Social Science Teachers in Inclusive Education' was used in qualitative dimension. Study group of the research consists of social science teachers working at secondary schools in Atakum, Canik and İlkadım central districts, Samsun province in 2018-2019 school year. 167 of these teachers were involved in quantitative sample group and 5 of them were in qualitative study group. SPSS 22 package was used in data analysis. Comparative analyses were carried out in data analysis by using nonparametric tests such as Man Whitney U, Kruskal-Wallis H. In addition, Arithmetic mean and standard deviation were used based on sub-dimensions of the questionnaire in order to determine competence levels of social science teachers. Data obtained by Teachers' Opinion Form were analyzed using descriptive analysis method. It is concluded as a result of the research that social science teachers have a supportive attitude toward inclusive education but they find themselves inadequate in this education model. As for sub-dimensions of the competence levels, it has been determined that they are partially adequate in planning and organizing the educational process, in teaching and learning process, observing and evaluating process, cooperating with partners of inclusive education and enabling personal and professional development. However, it has been determined that self-sufficiency levels of the teachers don't vary by seniority variable; there is a difference in favor of woman teachers in other dimensions while there is no difference by gender variable in the sub-dimension of cooperation with the partners; personal and professional development sub-dimension includes a difference by inclusive education in favor of teachers who had inclusive education and no difference is observed in other dimensions. It is found that results of qualitative analysis comply generally with the results of quantitative analysis in competence levels of social science teachers in supporting inclusive education, self-sufficiency and other sub-dimensions. Key Words: Inclusive Education, Competence, Social Studies Teacher