Amasya İli Suluova İlçesi Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Östrus Tespitini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması

Abstract

Bu çalışma, Amasya ili Suluova ilçesinde faaliyet gösteren süt sığırcılığı işletmelerinde östrus tespitine etki eden işletme yapısı ve yönetim faktörlerinin suni tohumlama başarısı üzerindeki etkisini araştırmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada 94 adet damızlık birliğine kayıtlı işletmede toplam 210 dişi hayvan değerlendirilmiştir. Östrus skorlaması revize edilmiş Eerdenburg Skalası ile yapılmış, 35 ve üzeri puan alan hayvanlara suni tohumlama uygulanmıştır. Tohumlama sonrası 60. günde gebelik muayeneleri gerçekleştirilmiş ve östrus skoru ile çeşitli işletme özellikleri arasındaki ilişki istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, işletme büyüklüğü, işletme tipi, boğa varlığı, yardımcı personel mevcudiyeti ve yetiştirici deneyimi gibi değişkenlerin östrus skoruna etkisi istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0,05). Ancak gebelik oranı ile östrus skoru arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır (p<0,05). Ayrıca, gebelik oranı ile diğer işletme parametreleri arasında da anlamlı bir ilişki gözlenmemiştir. Sonuç olarak, östrus skorunun yüksek olması gebelik başarısını olumlu etkileyen önemli bir faktör olarak öne çıkmakta, işletme yapısal değişkenlerinden ziyade bireysel hayvan takibi ve doğru östrus tespiti ön plana çıkmaktadır. Bu bulgular, reprodüktif başarıyı artırmaya yönelik saha uygulamalarında davranışsal gözlemin önemini ve teknik eğitimin gerekliliğini vurgulamaktadır. Anahtar Sözcükler: İşletme yapısı, Östrus tespiti, Reprodüktif performans, Suni tohumlamaThis study was conducted to investigate the effects of farm structure and management-related factors on estrus detection and artificial insemination success in dairy cattle enterprises located in the Suluova district of Amasya, Türkiye. A total of 210 female animals from 94 farms registered with the Cattle Breeders' Association were evaluated. Estrus scoring was performed using a modified Eerdenburg Scale, and animals with scores of 35 or higher were inseminated. Pregnancy checks were carried out on day 60 post-insemination, and the relationship between estrus scores and various farm-level parameters was statistically analyzed. Results showed that variables such as herd size, housing system, bull presence, availability of assisting personnel, and breeder experience did not have a statistically significant effect on estrus scores (p>0.05). However, a significant association was found between pregnancy rate and estrus score (p<0.05). No significant relationship was observed between pregnancy rate and other farm-related variables. In conclusion, higher estrus scores positively influenced insemination outcomes, highlighting that accurate estrus detection plays a more critical role than structural farm features. These findings emphasize the importance of individual animal observation and technical training in improving reproductive success in field conditions. Keywords: Artificial insemination, Estrus detection, Farm-level characteristics, Reproductive performance