Işık ve Sıcaklığın Mısır'da (Zea Mays L.) Büyüme, Gelişme ve Verime Kantitatif Etkileri

Abstract

Bu çalışma, Samsun ekolojik koşullarında, mısırın (Zea mays L.) büyüme, gelişme ve verimi üzerine ışık ile sıcaklığın kantitatif etkilerini belirlenmek amacıyla 2004 yılında yapılmıştır. Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre düzenlenen araştırma, beş farklı zamanda ekilmiş (13 Mayıs, 03 Haziran, 21 Haziran, 09 Temmuz ve 29 Temmuz) ve üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Bu çalışmada, ışık ve sıcaklığın mısırda bitki büyüme parametreleri (Yaprak Alanı, Oransal Kök Ağırlığı, Oransal Yaprak Ağırlığı, Oransal Yaprak Alanı, Özgül Yaprak Alanı, Net Asimilasyon Oranı ve Nispi Büyüme Hızı) ve gelişme parametreleri (Çıkış, Tepe Püskülü Gösterme ve Kocan Bağlama) ile verim üzerine etkileri araştırılmıştır. İncelenen tüm özelliklerden elde edilen verilerin çoklu regresyon analizleri Excel 2003 paket programı kullanılarak matematiksel modeller haline getirilmiş ve oluşturulan modeller Slide Write 2.0 paket programında 3 boyutlu grafiklere dönüştürülmüştür. Bu hazırlanan programlar 200-2000 Mmol/m2/s ışık şiddetinde ve 2-40°C sıcaklıklar arasındaki değerlerde verim tahmini yapmaktadırlar. Işık ve sıcaklığın verime etkisi, ışık şiddetindeki artış ve sıcaklıktaki düşüş dekara tane verimini olumsuz yönde etkilemiştir. Sıcaklıkla birlikte ışık şiddetinin 1500 Mmol/m2/s değerine kadar verimde doğrusal bir azalış olmuş olup, ışık şiddetinin belirtilen değerden sonra ise sıcaklığın verime etkisi görülmemiştir. En yüksek dekara tane verimi 1000 Mmol/m2/s ışık şiddeti ve 22 0C sıcaklıktan elde edilirken, en düşük dekara tane verimi 1500 Mmol/m2/s ışık şiddetinin altında ve tüm sıcaklık değerlerinde görülmüştür. Işık ve sıcaklık dikkate alınarak elde edilen verim denklemi: VERIM= 18933+(-1,119 x (S xl))+(2E-05 x (S2 x I2)) SH= 868,95*** 0,055*** 8,69E-07 r2= 0,99 olarak bulunmuştur.and temperature on growth, development and yield of corn under ecological conditions of Samsun. Five different sowing dates were evaluated as experimental subjects (May 13, June 03, June 21, July 09 and July 29, 2004) Experimental design was randomized plots arrangement with three replications. Effects of light and temperature on growing parameters of corn (such as; leaf area, relative root weight, relative leaf weight, relative leaf area, specific leaf area, net assimilation ratio and relative growth rate) and on development parameters (Such as seedling emergence , silking time and corncob time) were analyzed . Multiple Regression Analysis of data were transferred to mathematical models using MS Excel 2003 program and the models were expressed as 30 graphs with in slide write computer program , These models enable the researchers to predetermine the yield at 200-2000 Mmol/m2 /s light intensity and 2-40 °C air temperature ranges. Increase in light intensity and decrease in air temperature had a negative effect on crop yield per decar. There was a decrease in crop yield up to 1500 Mmol/m2 /s light intensity with the joint effect at air temperature but the effect at air temperature on crop yield wasn't observed above this light intensity. The highest crop yield was obtained from plants at 22 °C air temperature light intensity with 1000 Mmol/m2 /s. The plants exposed to 1500 Mmol/m2 /s within all air temperature gave the lowest crop yield. In conclusion, the yield equation was determined as follows: YIELD= 18933+(-1,119 x (S xl))+(2E-05 x (S2 x I2)) SH= 868,95*** 0,055*** 8,69E-07 r2= 0,99