Şem'î Mustafa Efendi'nin Şerh-i Bostân'ı (Transkripsiyonlu Metin) [1b-200b]

Abstract

16. yüzyıl, Osmanlı edebî sahasında şerh çalışmalarının yoğunlaştığı, verimli bir dönem olarak dikkat çekmektedir. 16. yüzyıldan itibaren, Osmanlı coğrafyasında, özellikle Fars edebiyatının meşhur klasiklerinin neredeyse tamamına yakını farklı şârihler tarafından şerh edilmiştir. En çok şerh edilen bu klasiklerin başında da Sâ'dî-i Şîrâzî'nin Gülistân ve Bostân adlı meşhur eserleri gelmektedir. Tezimizin konusunu oluşturan Şem'î Efendi'nin Bostân Şerhi, İranlı meşhur müellif Sa'dî-i Şîrâzî'nin Bostân isimli eserini şerh etmek amacıyla yazılmış bir eserdir. Şem'î Efendi, şerhinde Bostân'ı mısra mısra şerh etmiş, metindeki anlaşılmayan nokta ve kavramları da kısaca açıklamakla yetinmiştir. Şerhini çeşitli alıntı ve iktibaslarla destekleyerek zenginleştiren şârih; şerhin derkenârlarında da Bostân'da geçen kelimeler, söz dizimi ve şerh esnasında açıklama gereği duyduğu bazı konular hakkında kısa, açıklayıcı bilgiler vererek şerhini şekillendirmiştir. Tezimiz üç kısımdan oluşmaktadır. İlk kısımda, Sa'dî-i Şîrâzî'nin hayatı ve eserleri, Şem'î Efendi ve eserleri, şerh ve Bostân şerhleri hakkında kısa bilgiler verilmiştir. Akabinde Bostân'ın kültür ve edebiyatımızdaki yeri ve önemine değinilmiş, bunu izleyen kısımda da Şerh-i Bostân'da şârihin izlediği şerh metodu hakkında bilgi verilerek şerh metnimizin muhtevası kısaca incelenmiş ve Şerh-i Bostân'da geçen arkaik kelimelerden oluşan küçük bir sözlük hazırlanmıştır. İkinci kısımda, Şerh-i Bostân metni [1b-200b] transkribe edilerek Latin harflerine aktarılmıştır. Sonrasında şerh metnimizin derkenârlarında verilen kelime, gramer bilgileri ve açıklamalardan bir Bostân şerhi sözlüğü hazırlanmıştır. Üçüncü kısımda ise; tezimizden elde ettiğimiz sonuçlara ve çalışmamızda yararlandığımız eserlerden oluşan kaynakçaya yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Şerh, Şerh-i Bostân, Şem„î, Bostân, Sa„dî.16. century calls attention to a period which commentary works are concentrated in Ottoman literature. From 16th century, in Ottoman region, different commentators annotated almost all of the well-known classics of Persian literature. Sâ'dî-i Şîrâzi's Gülistân and Bostân are the foremost between these classics which are commonly annotated. Şem'î Efendi's Bostân commentary which is forming the subject of our thesis, is a commentary works which was written to annotate Bostân of Iranian famous author , Sa'dî-i Şîrâzî. In his commentary, Şem'î Efendi annotated Bostân line by line and explained the incoherent points and terms. The commentator who enriches his commentary by supporting various citations and quotations, shaped his commentary by giving information about words which are mentioned in Bostân , syntax and topics, which the commentator needs to explain during commentary. Our thesis is consisting of three sections. In the first part of our thesis, short information are given about Sa'dî-i Şîrâzî' s life and his works, Şem'î Efendi's life and his works, commentary and commentary of Bostân. Then, we mentioned the importance of Bostân in our culture and literature and lastly, we examined the content of commentary text shortly by giving information about the commentary method of commentator in Şerh-i Bostân and we prepared a little dictionary which is including the archaic words from Şerh-i Bostân. In the second part of our thesis the text of Şerh-i Bostân was transferred to Latin alphabet by transcription. After worth; a dictionary of Bostân commentary was prepared from the explanations, grammar information and words which are given in the postscripts of our commentary works. In the third part of our thesis, the conclusion part which we reached by our thesis and bibliography which is consisting of the works that we got benefit during our study are given place. Key Words : Commentary, Şerh-i Bostân, Şem„î, Orchard of Sa„dî., Sa„dî.