Çeltik (Oryza Sativa L.)'te Somatik Dokulardan Kallus Oluşumu ve Bitki Elde Etme Olanakları Üzerinde Bir Araştırma

Abstract

Çeltik somatik dokulardan bitki elde etme olanaklarının belirlenmesi amacıyla yürütülen bu araştırma; Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümünde yürütülmüştür. Araştırmada; Osmancık-97, Mis-2013 ve Edirne çeltik çeşitleri, 1. boğum ve 1. boğumarası eksplantları ve besi ortamı olarak fide yetiştirme, sürgün oluşumu ve köklendirme ortamlarının farklı kombinasyonları kullanılmıştır. Araştırma sonucu; besi ortamına ekilen eksplantlardan %18,0 oranında sürgün ve %9,9 oranında bitki oluşumu elde edilmiştir. En fazla sürgün ve bitki sayısı, sırasıyla; çeşit olarak %22,8 ile Mis -2013 ve %12,2 ile Edirne çeltik çeşidinden, besi ortamı olarak %34,4 ve %20,0 ile LS besi ortamından, eksplant kaynağı olarak %24,2 ve %15,0 ile 1. Boğum eksplantından, çeşit x besi ortam olarak %43,8 ile Mis-2013 çeşidinin LS besi ortamında ve %26,3 ile Mis-2013 ve Osmancık-97 çeltik çeşitlerinin LS besi ortamında, çeşit x eksplant kaynağı olarak %29,4 ve %21,3 ile Edirne çeşidinin I. boğum eksplantından, besi ortamı x eksplant kaynağı olarak %58,3 ve %37,5 ile LS besi ortamında I. boğum eksplantından, çeşit x besi ortamı x eksplant kaynağı olarak %70,0 ve %52,5 ile LS besi ortamında Edirne çeltik çeşidinin I. boğum eksplantından elde edilmiştir. İlave olarak, araştırma sonucu elde edilen bitkilerde; salkım uzunluğu, salkım başına tane sayısı, salkım başına tane ağırlığı, 1000 tane ağırlığı, sterilite oranı ve çimlenme oranına ilişkin bulguların ebeveynleri ile benzerlik taşıdıkları tespit edilmiştir. Sonuç olarak; Araştırmada kullanılan çeşit, besi ortamı ve eksplant kaynakları dikkate alındığında somatik dokulardan sürgün ve bitki oluşumu bakımından Edirne çeltik çeşidinin LS besi ortamındaki I. boğum eksplantının kullanılabileceğine karar verilmiştir.The aim of this research is to establish the possibilities of plant regeneration via somatic tissues in rice. Research was conducted at the Department of Field Crops of Faculty of Agriculture, University of Ondokuz Mayis. In this study, Osmancık-97, Mis-2013 and Edirne varieties, the first node and the first internode and different media compositions of seedling, shooting and rooting were used. The results of this research; planted explants to-medium, 18.0% of shoot induction and 9.9% of plant regeneration was obtained. The maximum number of shoots and plant were obtained, respectively, with 22.8% in Mis-2013 and with 12.2% in Edirne rice variety, with 32.4% and 20.0% in LS medium, with 24.2% and 15.0% in the first node explant source, with 43.8% in Mis-2013 in LS medium and with 26.3% in Mis-2013 and Osmancık-97 rice varieties in LS medium, with 29.4% and 21.3% in the first node of Edirne rice variety, with 58.3% and 37.5% in the first node in LS medium, with 70.0% and 52.5% in the first node of Edirne rice variety in LS culture medium. Additionally, in the resulting plants; panicle length, number of grains per panicle, grain weight per panicle, 1000-grain weight, germination rate and the data on the sterility rates were found to have similarities with their parents. Finally, in terms of this experiment results for shoot induction and plant regeneration from somatic tissue, the first node of Edirne rice variety in LS culture medium was decided that the most appropriate.