Koruyucu ve Tedavi Edici Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Ebe ve Hemşirelerin Madde Bağımlılığı Farkındalık ve Özyeterlilik Düzeylerinin Karşılaştırılması

Abstract

Purpose: The aim of the study was to compare the substance addiction awareness and self-efficacy levels of midwives and nurses working in preventive and curative health services. Material and Method: The universe of the research, which was carried out as a comparative descriptive study, consists of midwives and nurses between the ages of 18-60. In the study, stratified sampling method was used and a total of 362 people, 133 of whom were working in preventive health services and 229 midwives/nurses working in curative health services, were reached. The data of the research were collected by face-to-face survey method, social media accounts in the form of Google Form and/or e-mail. 'Personal Information Form', 'Substance Addiction Awareness Scale', 'Self-Efficacy Scale for Protection from Substance Addiction' were used in the study. Evaluation of the data Kolmogorov-Smirnov, Tukey HSD, Mann Whitney U, Kruskal Wallis Analysis of variance, one-way analysis of variance with independent sample t-test was performed using SPSS Statistics 20 package program. Results: In the study, 88.4% of the participants were female, their mean age was 36.26±7.43 years. In the study, personal attitudes and opinions, sub-dimensions of the substance addiction awareness scale of midwives/nurses working in curative health services, and the results of substance use differed significantly compared to other participants, while the average of legal, administrative and criminal scores of those working in preventive health services differed significantly compared to other participants. found. It was seen that the participants working in curative health services got 110,791±3.03 points from the substance addiction awareness scale, while those working in preventive health services scored 109.95±10.95, and the difference between them was statistically insignificant. The mean scores of seeking help from the sub-dimensions of the self-efficacy scale in prevention of substance addiction and belief in the addictive aspect of the substance of the participants working in preventive health services showed a statistically significant difference compared to the other participants. The total score of the self-efficacy scale in prevention of substance addiction was found to be 76.24±10.07 in the participants working in preventive health services and 73.85±11.06 in those working in curative health services, and it was concluded that the difference between them was statistically significant (p<0.05). Conclusion: In the study, the self-efficacy levels in protection from substance addiction were found to be significantly higher in the participants working in preventive health services. Keywords: Substance addiction, Midwife, Nurse, Preventive Health services, Therapeutic health services, Awareness, Self-efficacy

Amaç: Araştırmada koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinde çalışan ebe ve hemşirelerin madde bağımlılığı farkındalık ve öz-yeterlilik düzeylerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Materyal ve Metot: Karşılaştırmalı tanımlayıcı çalışma olarak gerçekleştirilen araştırmanın evreni 18-60 yaş arası ebe ve hemşirelerden oluşmaktadır. Araştırmada tabakalı örneklem yöntemi kullanılıp koruyucu sağlık hizmetlerinde 133, tedavi edici sağlık hizmetlerinde çalışan 229 ebe ve hemşire olmak üzere toplam 362 kişiye ulaşılmıştır. Araştırmanın verileri yüz yüze anket yöntemiyle, Google Form şeklinde sosyal medya hesapları ve/veya mail aracılığı ile toplanmıştır. Çalışmada 'Kişisel Bilgi Formu', 'Madde Bağımlılığı ile İlgili Farkındalık Ölçeği', 'Madde Bağımlılığından Korunmadaki Öz-Yeterlilik Ölçeği' kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesi SPSS Statistics 20 paket programı kullanılarak bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi Tukey HSD, Mann Whitney U, Kruskal Wallis Varyans analizleri ile yapılmıştır. Bulgular: Araştırmada katılımcıların %88.4'ü kadın, yaş ortalamaları 36.26±7.43' dür. Çalışmada, tedavi edici sağlık hizmetlerinde çalışan ebe ve hemşirelerin madde bağımlılığı farkındalık ölçeği alt boyutlarından kişisel tutum ve görüşler, madde kullanımının sonuçları diğer katılımcılara göre anlamlı olarak farklılık gösterirken, koruyucu sağlık hizmetlerinde çalışanların hukuki, idari ve cezai puan ortalamalarının diğer katılımcılara göre anlamlı olarak farklılık gösterdiği bulunmuştur. Tedavi edici sağlık hizmetlerinde çalışan katılımcıların madde bağımlılığı farkındalık ölçeğinden 110.791±3.03, koruyucu sağlık hizmetlerinde çalışanların ise 109.95±10.95 puan aldıkları, aralarındaki farkın istatistiksel olarak anlamsız olduğu görülmüştür. Koruyucu sağlık hizmetlerinde çalışan katılımcıların madde bağımlılığından korunmadaki öz-yeterlilik ölçeği alt boyutlarından yardım arayışı, maddenin bağımlılık yapıcı yönüne inanç puan ortalamaları diğer katılımcılara göre istatistiksel anlamlı farklılık göstermiştir. Madde bağımlılığından korunmadaki öz-yeterlilik ölçek toplam puanı koruyucu sağlık hizmetlerinde çalışan katılımcılarda 76.24±10.07, tedavi edici sağlık hizmetlerinde çalışanlarda 73.85±11.06 bulunmuş, aralarındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu sonucuna varılmıştır (p<0.05). Sonuç: Araştırmada madde bağımlılığından korunmadaki öz-yeterlilik düzeyleri koruyucu sağlık hizmetlerinde çalışan katılımcılarda anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. Anahtar Sözcükler: Madde bağımlılığı, Ebe, Hemşire, Koruyucu sağlık hizmetleri, Tedavi edici sağlık hizmetleri, farkındalık, Öz-yeterlilik