Periferik Nöropatisi Olmayan Diyabetik Hastalarda Uyandırılmış Potansiyellerle Santral Nöropati Varlığının Araştırılması

Abstract

ÖZET Diyabetes Mellitus'ta (DM) periferik ve otonom sinir sistemi tutuluşuna ait komplikasyonlar uzun süreden bu yana bilinmesine ve elektrofizyolojik, klinik, patolojik, deneysel çalışmalarla saptanmış olmasına karşın santral sinir sisteminin spesifik tutulumunu tanımlayan diyabetik santral nöropati (DSN) yeni bir kavram olmamakla birlikte, santral nöropatiye ilişkin çalışmalar az sayıdadır. Diyabette santral tutulumunun belirlenmesinde uyandırılmış potansiyellerin klinik önemi daha önceki çalışmalarda da bildirilmiştir. Ancak daha önceki çalışmaların birçoğunda periferik sinir sistemi tutulumu saptanmış olan hastalarda çalışılmıştır. Bu çalışmada polinöropatinin klinik ve elektrofizyolojik bulgularını göstermeyen diyabet olgularında santral nöropati varlığının uyandırılmış potansiyellerle (UP). (işitsel uyandırılmış potansiyeller ve somatosensoryel uyandırılmış potansiyeller) ortaya konulması amaçlanmıştır. Buna göre 36 DM hastasının elektrofizyolojik bulguları ile 37 sağlıklı bireyin sonuçları istatistiksel olarak karşılaştırılmıştır. Çalışmamızda hasta grubunda kontrol grubuna göre medyan somatosensoryel uyandırılmış potansiyeller (SUP) N11-13 başlangıç ve pik latansiarı, N20 başlangıç ve pik latansları ile başlangıç ve pik santral iletim zamanında (SİZ) gecikme saptanmış olup N11-13 ampljtüdünde düşme bulunmuştur. Ayrıca medyan SUP latansları ve amplitüdleri ile diyabet süresi arasında bir korelasyon bulunamamıştır. Hasta grubunda Kısa latanslı işitsel uyandırılmış potansiyellerin. (BİUP) l-lll, lll-V, l-V interpik latanslarında (IPL), III. ve V. dalga mutlak latanslarında uzama ile 111. dalga amplitüdünde düşme saptanmıştır. BİUP latanslarındaki gecikme ile HbAic, yaş ve diyabet süresi arasında bir ilişki saptanmadı. Hasta grubunun orta latanslı işitsel uyandırılmış potansiyellerin (OLİUP) Na, Nb ve Pb latans değerlerinde kontrol grubuna göre gecikme saptanırken, Pa latans değerinde fark bulunmamıştır. Uzun latanslı işitsel uyandırılmış potansiyellerin (ULİUP) ise sadece P1 latansında uzama bulunurken; P1, N1, P2, N2 dalga amplitüdierinde düşme saptanmıştır. OLİUP bileşenleri ile yaş ve HbAic arasında ilişki saptanamazken, Nb ve Pb bileşenleri mile diyabet süresi arasında korelasyon saptandı. ULİUP bileşenleri ile yaş ve HbAic arasında korelasyon bulunamazken, P2 amplitüdündeki düşme ile HbAic arasında pozitif korelasyon olduğu gösterilmiştir. Bu çalışmanın en önemli sonucu, periferik sinir sistemi tutulumunun klinik ve kısmen de elektrofizyolojik olarak ortaya konamadığı DM olgularında, santral sinir sistemi (SSS) tutulumunun uyandırılmış potansiyeller yardımıyla ortaya konabileceğidir. Özellikle orta latanslı işitsel potansiyellerin bazı bileşenlerindeki patolojik sonuçlar ile diyabetin süresi arasında korelasyon saptanmış olması, şimdiye dek santral diyabetik nöropati tanısında daha seyrek olarak kullanılan orta ve uzun latanslı işitsel potansiyellerin diğer uyandırılmış potansiyel parametrelerini tamamlayıcı olduğunu, üstelik kolay uygulanabilir oldukları için de klinik uygulamada tercih edilebileceğini düşündürmüştür. Anahtar Kelimeler: işitsel uyandırılmış potansiyeller, somatosensoryel uyandırılmış potansiyeller, diyabet, santral nöropati. IVABSTRACT Although complications of the involvements of the peripheral and the autonomic nervous systems in Diabetes Mellitus (DM) are known for a long time and supported by electrophysiological, clinical, pathological and experimental work, there are not many studies on diabetic central neuropathy which is referred as the spesific involvement of the central nervous system, even though, it is not a new concept for researchers. The role and importance of the evoked potentials in diagnosing diabetic central nervous system involvement were reported by several studies before. However most of these studies were practiced in diabetic patients having polyneuropathy. In this study, our aim was to reveal whether there was central nervous system (CNS) involvement in diabetic patients who did not show the clinical and electrophysiological signs of peripheral neuropathy by using brain stem auditory and somatosensory evoked potentials. We studied 36 DM patients and compared their electrophysiological data statistically with 37 healthy volunteers. The results of the median SEP study indicated that N11-13 onset and peak, N20 onset and peak latencies and peak and onset central conduction times (CCTs) were longer and the amplitude of N11-13 potential was lower in the patient group when compared with the normal controls statistically. Nevertheless, there was no corelation between the latencies and amplitudes of median. SEP potentials and the duration of DM. The results of the BAEP studies showed that the Mil, lll-V and the l-V interpeak latencies and the III and V absolute latencies were longer and the amplitude of III was lower in the patient group when compared with the normal group statistically. There was again no correlation between the latencies of BAEP potentials and age, HbAic concentrations and duration of DM in the patient group. The results of the MLAEP study confirmed that the latencies of Na, Nb and Pb potentials were longer in the patient group when compared with the healthycontrols. However the latencies of Pa in the patient group did not differ from controls. In the LLAEP study, P1 latencies of the patient group were longer than the latencies of the controls and the amplitudes of P1, N1, P2 and N2 potentials were lower in the patient group in the statistical comprasion. There was no correlation between the pathologies of the components of MLAEP and the age and HbAio concentrations of the patient group. Only the Nb and Pb pathologies showed correlation with the duration of DM. The pathologies of the components of LLAEP did not show any correlation with age and HbAic concentrations with the exception of P2 amplitude showing positive correlation with the concentration of HbAio. The most important results of this study were related with the fact that the CNS involvement could be demonstrated by evoked potentials in diabetic patients who did not show the clinical and electrophysiological invovement of the peripheral nervous system. Thus, it can be speculated that the involvement of the central nervous system in diabetic patients may not evolve simultaneously with the involvement of the peripheral nervous system and may perhaps begin earlier than the latter. Our results have indicated that pathologies of some MLAEP components had positive correlations with the duration of DM. It is of great importance to point out that the usage of MLAEP and LLAEP may be complementary in the evoked potential studies of the CNS involvement in diabetic patients. Both MLAEP and LLAEP are easy to perform and they may be preferred in routine electrophysiological practice in diagnosing central neuropathy of DM. Key words: Auditory evoked potentials, somatosensory evoked potentials, diabetes mellitus, central neuropathy. VI