Endeks Oluşturulması Vasıtasıyla İşletmelerin Üçlü Sorumluluk Açıklamaları ve Kazanç Yönetimi İlişkisi: Bist'te Bir Uygulama

Abstract

Günümüzde, işletmeler ile ilgilenen taraflar işletmelerin finansal riskleri kadar finansal olmayan risklerinin ne olduğunu ve işletmelerin tüm bu risklerini nasıl yönettiğini bilmek istemektedir. Dolayısıyla işletme faaliyetlerinin ekonomik, sosyal ve çevresel yansımalarını gösteren raporlamalara olan ilgi gittikçe artmaktadır. Özellikle 1997'de John Elkington tarafından kurumsal sosyal sorumluluk raporlaması daha ileri taşınarak ekonomik, sosyal ve çevresel konuların işletmelerin ana süreçlerine dâhil edilmesine yönelik kurumsal bir çaba ve sürdürülebilirliğin ölçülmesinde kullanılan bir yöntem olarak kabul edilen üçlü sorumluluk yaklaşımı literatüre kazandırılmıştır. Nitekim söz konusu yaklaşımın işletmeler nezdindeki yansıması olan üçlü sorumluluk raporlaması geniş bir uygulama alanına erişmiştir. Üçlü sorumluluk yaklaşımında var olan paydaş odaklılık, güçlü kurumsal yapı, işletme faaliyetlerinin toplum üzerindeki etkisi ve doğal çevreye yönelik yapıcı uygulamalar ile ekonomik başarı boyutlarındaki optimum denge düzeyi, şeffaf ve hesap verebilir olmak gibi hedeflerin önemli ve olumlu etkisi de güvenilir finansal raporların hazırlanıp sunulması olacağı düşünülmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, üçlü sorumluluk raporlamasındaki her bir boyutun kazanç yönetimi üzerindeki etkisini, Borsa İstanbul (BİST) sınai endeksinde faaliyet gösteren ve verilerine eksiksiz ulaşılabilen işletmeleri dikkate alarak incelemektir. Çalışmada işletmelerin kurumsal web sitelerindeki verilerin, finansal ve varsa finansal olmayan raporlarındaki açıklanan bilgilerin, kontrol değişkenleriyle birlikte kazanç yönetimi üzerindeki etkisini analiz etmek için ikili lojistik regresyon yöntemi kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda üçlü sorumluluk raporlamasındaki çevresel boyutun kazanç yönetimi üzerindeki etkisi literatürde yer alan çalışmaları destekler niteliktedir. Buna göre sonuçlar, işletmelerin çevreye olan sorumluluğu kapsamında, çevreye ilişkin açıklama seviyesi arttıkça kazanç yönetimi uygulama ihtimallerinin de azalacağını göstermektedir. Ayrıca sahiplik yoğunlaşma oranının ve BİST Kurumsal Yönetim Endeksi'ne (XKURY) dâhil olmanın kazanç yönetimi uygulama ihtimali üzerindeki etkisinin negatif ve anlamlı olduğu; öte yandan aktif karlılık oranının kazanç yönetimi uygulama ihtimalini pozitif ve anlamlı düzeyde etkilediği tespit edilmiştir.Parties interested in businesses want to know about non-financial and financial risks, as well as how companies addressall these risks. As a result, there is a growing demand for studies revealing the economic, social, and environmental consequences of business practices. John Elkington took forward corporate social responsibility reporting in 1997, and the triple responsibility strategy was adopted as a corporate attempt to integrate financial, social, and environmental issues in the main processes of companies, as well as a method for measuring sustainability. Thus, triple bottom line reporting, which is a result of this methodology in the eyes of companies, have reached a diverse set of practices. The preparation and reporting of accurate financial results is a significant and positive profit of objectives such as stakeholder focus, solid corporate structure, the impact of business activities on society and constructive practices against the natural world, optimum balance level of economic performance, being transparent and accountable in the triple responsibility approach. In this sense, the aim of the study is to assess the effect of each dimension of triple bottom line reporting on earnings management by examining companies operating in the Borsa Istanbul (BIST) industrial index and whose data can be accessed properly. The impact of data on corporate websites, financial and non-financial reports, if any, on earnings management, as well as control variables was investigated in the study with the binary logistic regression method. In conclusion, the effect of the environmental dimension of triple bottom line reporting on earnings management was found to be supported by as in the other studies in the literature. Accordingly, the findings suggest that as the degree of environmental transparency increases, the ability to use earnings control within the scope of an enterprise's environmental responsibility decreases. Furthermore, the study observed that the impact of ownership concentration ratio and the fact that the company is traded on the BIST Corporate Governance Index (XKURY) on the likelihood of applying earnings management is negative and substantial, while the asset profitability ratio has a positive and substantial impact on the probability of applying earnings management.