Samsun İli Bafra İlçesinde Çeltik Üretimine Yer Veren Tarım İşletmelerinde Toplam Faktör Verimliliğindeki Değişim ve İnovasyon

Abstract

Çeltik yetiştiren tarım işletmelerinin toplam faktör verimliliği ile inovasyon ilişkisine odaklanmış bu araştırmanın amaçları Samsun ili Bafra ilçesinde çeltik yetiştiren tarım işletmelerinin toplam faktör verimliliğinde meydana gelen değişimi ölçmek, incelenen işletmelerin sahip oldukları inovasyon kapasitelerini belirlemek ve incelenen tarım işletmelerinin üretim etkinliğinde meydana gelen artışın işletmelere sağladığı ilave kazancın bu işletmelerin inovatif olmaları için yeterli olup olmadığını ortaya koymaktır. Araştırmanın verileri çeltik yetiştiriciliğine yer veren tarım işletmeleri, daha önce yapılmış araştırmalar, ilgili kamu kurum ve kuruluşları, çeltik konusunda çalışan akademisyen ve teknik elemanlar ve araştırma esnasında yapılan gözlemlerden elde edilmiştir. Tarım işletmesi düzeyindeki veriler 2011-2013 üretim dönemine ait olup, tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilmiş 60 tarım işletmesinden anket yoluyla elde edilmiştir. İncelenen tarım işletmelerinin üretim etkinliğinin ölçülmesinde VZA ve toplam faktör verimliliğindeki değişimin ortaya konulmasında Malmquist verimlilik endeksi kullanılmıştır. Tarım işletmelerinin inovasyon kapasitesinin belirlenmesinde, inovasyon endeksinden yararlanılmıştır. Araştırma bulguları inceleme alanında faaliyet gösteren ikinci grup tarım işletmelerinin ekonomik performansının ve inovasyon kapasitesinin diğerlerinden daha iyi olduğunu göstermiştir. Araştırmada sonuçları ayrıca birinci grupta yer alan işletmelerin % 31'inin etkinlik artışından ilave kazanç sağlarken, ikinci ve üçüncü grup işletmelerde etkinlikten kazanç sağlayanların oranının sırasıyla % 40 ve % 62 olduğunu göstermiştir. İnceleme alanında etkinlik artışından sağlanan ilave kazancın tarım işletmelerinin inovatif olabilmeleri için gerekli olan yatırımdan birinci grupta daha düşük, ikinci ve üçüncü grupta daha yüksektir. İnceleme alanında faaliyet gösteren tarım işletmelerinin sertifikalı tohum kullanımına yönlendirilmesi, çeltik kurutma, soydurma vb. gibi çeltiğe değer katacak makinelere sahip olmak ve arazide lazerli tesviye yapmak üretim etkinliğini artırabilecektir. Anahtar Kelimeler: Çeltik, TFV, etkinlikteki değişim, inovasyon, Malmquist indeks, VZAThe purposes of the study focused on the relationship between total factor productivity and innovation were to (i) measure the total factor productivity change of farms producing paddy in Bafra district of Samsun, (ii) explore the innovation capacity of farms producing paddy and (iii) test whether the income sourced from efficiency increase was sufficient for being innovative, or not. The research data sources were farms producing paddy, previous studies related paddy, related institutions, view of academician and technical person in the research area and field observation. The farm level data covered the period of 2011-2013 and collected from randomly selected 60 farms by using well-structured questionnaire. To measure productive efficiency, DEA was used while we used Malmquist productivity index for exploring the change in total factor productivity. Innovation index was calculated in order to reveal innovation capacity of farms. Research results revealed that economic performance and innovation capacity of second group farms was better comparing to rest. Research results also showed that the percentage of the farms getting enough income from efficiency increase for being innovative for first, second and third group farms were 31 %, 40 % and 62 %, respectively. Income sourced by efficiency increase was lower than the required investment, while that of second and third was larger. The study suggest initiating the farmers for certified seed use via extension services and increasing the technology level through buying machine for drying, peeling and land leveling for increasing the productive efficiency. Anahtar Kelimeler: Paddy, Total Factor Productivity, efficiency change, innovation, Malmquist index, Data Envelopment Analysis