Mısır ve Bodur Fasulyenin Karışık Ekiminde En Uygun Ekim Şekli Düzenlemesi ve Zamanın Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Abstract

ÖZET MISIRVE BODUR FASULYENİN KARIŞIK EKİMİNDE EN UYGUN EKİM ŞEKLİ, DÜZENLEMESİ VE ZAMANININ BELİRLENMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA* Bu çalışma, 1995 ve 1996 yıllarında Çarşamba koşullarında mısır ve bodur fasulye karışık ekiminde en uygun ekim şekli, ekim düzenlemeleri ve ekim zamanlarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma şansa bağlı bloklar deneme metoduna göre 3 tekrarlama lı olarak planlanmıştır. Denemede mısır ve fasulyenin aynı ve farklı sıralara ekildiği iki ekim şekli, bitkilerin 1 mısır: 1 fasulye, 1 mısır: 2fasulye ve 2mısır: 1fasulye oranlarında bulundukları ekim düzenlemeleri, mısır ve fasulyenin aynı zamanda (Zı), mısırın fasulyeden 15 gün önce (Z2) ve fasulyenin mısırdan 15 gün önce (Z3) ekimlerinin yapıldığı ekim zamanları kapama ekimlerle karşılaştırılmıştır. Tane ve sap verimi bakımından en yüksek ortalama alan eşdeğer oranlan (LER), farklı sıraya mısır ve fasulye ekiminde (1.39 ve 1.24), 2M:1F ekim düzenlemesinde (1.21 ve 1.05) ve bitkilerin aynı zamanda (Zı) ekimlerinde (1.21 ve 1.04) belirlenmiştir. En yüksek fasulye ve mısır eşdeğer verimleri ile toplam gelirler de aynı uygulamalardan elde edilmiş, kapama ekimlere nazaran bu uygulamalarda daha yüksek bulunmuştur. İki yılın ortalaması olarak, kapama ekimlere göre karışık ekimden dolayı fasulyede %57.48, mısırda da %25.77 oranlarında tane verimi kayıpları meydana gelmiştir. Sonuçlarımıza göre ekim, bakım ve hasat işlemlerinin daha kolay, çiftçi şartlarında ve geniş alanlarda uygulanabilir olması nedeniyle farklı sıraya ekim şekli, 2M:1F ekim düzenlemesi ve aynı zamanda ekim (Zı) en uygun karışık ekim şekli olarak önerilebilir. Anahtar Kelimeler: Karışık ekim, fasulye, mısır, ekim şekilleri, ekim düzenlemesi, ekim zamanlan, LER *Bu çalışma TÜBİTAK Bilim Adamı Yetiştirme Grubu (BAYG) tarafından desteklenmiştirIV ABSTRACTThis study was conducted to determine the most appropriate plant arrangement, relative time of sowing within the same or alternate rows in maize and dwarf bean intercropping systems in Çarşamba Plain during 1995-1996 growing seasons. The research was planned in 'Completely Randomised Block Design' with three replications. In this study: (a) the sowing of the same or alternate rows of bean and maize, (b) three different plant arrangements of maize and dwarf bean (1 maize: l bean, lmaize:2bean and 2maize:lbean), (c) three different sowing dates, the simultaneous sowing of maize and bean (Zi), maize, 15 days before bean (Z2), bean, 15 days before maize (Z3), were compared with sole crops of maize and bean. In terms of grain and straw yields, the highest average land equivalent ratios (LER) were determined in alternate row sowing (1.39 and 1.24), the arrangement of 2maize: l bean (1.21 and 1.05) and the simultaneous sowing (1.21 and 1.04) treatments respectively. The highest equivalent seed yields of maize and bean, and total incomes were also obtained from the same treatments and the values of these treatment were higher than sole crops. According to two-year average, bean and maize grain yields were decreased 57.48 and 25.77%, respectively, in intercropping when compare to sole crops. According to the results of this research, alternate row sowing, the arrangement of 2maize: l bean and the simultaneous sowing could be recommended due to simple agronomic applications in farmer conditions and greater agricultural lands. Key words: Intercropping, bean, maize, sowing pattern, plant arrrangement, sowing date, LER