Santa Maria, Williams ve Deveci Armut Çeşitlerinin Farklı Klonal ve Çöğür Anaçları Üzerindeki Morfolojik Değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma farklı ayva klon [Quince BA29 (BA29) ve Quince A (QA)], armut klon [FOX9, FOX11, OHxF333, OHxF87 ve FAROLD40] ile Avrupa armudunun çöğür anaçları üzerine aşılı 'Santa Maria', 'Williams' ve 'Deveci' armut çeşitlerinin, morfolojik özelliklerini belirlemek amacıyla 2021 ve 2022 araştırma yıllarında Bafra (Samsun) ekolojik koşullarında yapılmıştır. Araştırmada morfolojik özellik olarak anaç çapı (mm), gövde çapı (mm), gövde kesit alanı (cm2), ağaç boyu (cm), taç boyutları (en, boy, yükseklik ve hacim), yaprak sapı uzunluğu (cm), yaprak sapı kalınlığı (mm), yaprak boyutları (en, boy, alan), yıllık sürgün uzunluğu (cm), boğum sayısı (adet) ve boğumlar arası mesafe (cm) incelenmiştir. Sonuçlara bakıldığında, morfolojik özelliklerin çoğunda araştırma yılları arasında önemli farklılıklar olduğu ortaya çıkmış, genellikle 2022 araştırma yılında 2021'den daha yüksek değerler elde edilmiştir. Anaçların yaprak sapı kalınlığı dışındaki tüm morfolojik özellikler üzerindeki etkisinin önemli olduğu belirlenmiştir. Diğer anaçlara göre en yüksek morfolojik değerler OHxF333, FOX11 ve FAROLD40 anaçlarından elde edilirken, en düşük değerler ise sırasıyla FOX9, OHxF87 ve çöğür anaçlarında kaydedilmiştir. Çeşitlerin değerlendirilen morfolojik özellikler üzerindeki etkisi göz önüne alındığında, en yüksek yaprak özellikleri ve yıllık sürgünlerde boğum arası mesafe 'Santa Maria' çeşidinden elde edilirken, diğer tüm özelliklerin 'Deveci' çeşidinde daha yüksek olduğu kaydedilmiştir. En düşük morfolojik değerlerin neredeyse tamamı ‘Williams’ çeşidinde kaydedilmiştir. En yüksek gövde kesit alanı ‘Deveci’/OHxF333 (38.63 cm2), en düşük ise ‘Williams’/FOX9 (4.95 cm2) kombinasyonunda belirlenmiştir. En uzun yıllık sürgünler ‘Deveci’/FOX11 (43.05 cm) en kısa ise ‘Williams’/Çöğür (16.11 cm) kombinasyonunda belirlenmiştir. En yüksek yaprak alanı ‘Santa Maria’/BA29 (21.11 cm2) ve ‘Santa Maria’/FOX11 (20.95 cm2) kombinasyonundan elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre değerlendirilen anaçlar arasından OHxF333 anacının morfolojik olarak diğerlerinden daha iyi performans gösterdiği belirlenmiştir. FOX9 ve OHxF87 armut klon anaçları ise diğer anaçlara göre çok zayıf performans göstermiştir.