Pasif Haldeki Saldırganlarına Zarar Veren Sürekli Şiddete Uğrayan Mağdurların Sorumluluklarının Meşru Savunma ve Kusurluluğu Etkileyen Nedenler Kapsamında Değerlendirilmesi (İngiliz ve Amerikan Hukuku İle Karşılaştırmalı)

Abstract

Sürekli ve sistematik bir şekilde şiddete uğrayan mağdurların şiddet uygulayanlarını çatışma dışı koşullarda, daha geniş bir anlatımla uyurken, yemek yerken veya televizyon izlerken gibi görünüşe göre oldukça sakin oldukları bir esnada veya hayatlarına, vücut bütünlüklerine veya cinsel dokunulmazlıklarına yönelik ciddi nitelik arz etmeyen fiziksel şiddet eylemlerine karşılık olarak veya sözlü tartışma esnasında öldürmeleri halinde ceza hukuku anlamında sorumluluklarının nasıl belirlenmesi gerektiği konusu tartışmalıdır. Bu kişilerin öldürdükleri sırada mevcut veya yakın bir saldırının olmaması meşru savunmadan yararlanmalarını engellemektedir. Son şiddet eyleminin hemen sonrasında tepki vermedikleri için de bazı ülke hukuklarında haksız tahrik hükümlerinin uygulanmasında aranan kontrol kaybının ani ve geçici olması şartının varlığı nedeniyle haksız tahrikten de yararlanamamaktadırlar. Türk hukukunda haksız tahrikten yararlanmaları mümkünse de mevcut düzenleme, faillerin içinde bulunduğu durumu yansıtmaktan uzaktır. Bu çalışmada problem, öldürme fiili üzerinden açıklanacak ve faillerin sorumluluğunun meşru savunma ve kusurluluğu etkileyen nedenler/mazeret nedenleri kapsamında değerlendirilmesi konusunda ileri sürülen görüşlere yer verilecektir. Çalışma ile şimdiye kadar üzerinde tam bir mutabakata varılamayan faillerin karşı karşıya kaldıkları bu duruma bir çözüm bulmak amaçlanmıştır. Konu ilk olarak Amerikan hukukunda ve sonrasında İngiliz hukukunda tartışılmaya başlandığından bu çalışmada karşılaştırmalı bir yöntem izlenmiştir. Çalışma boyunca ilgili konular açıklanırken Türk, İngiliz ve Amerikan yüksek mahkeme kararlarından örneklere yer verilmiştir. Çalışmada faillerin fiillerinin meşru savunma kapsamında hukuka uygun olarak kabul edilebilmesinin mümkün olmadığı, şiddete uğramış kadın/kişi/çocuk/eş sendromunun meşru savunma talepleri lehine uygun bir argüman olmadığı, sorunun çözüm yerinin kusurluluk olduğu savunulacaktır. Son olarak çalışmada, bu tip olayları yansıtan, hukuki niteliği mazeret nedeni olan, cezasızlık öngören, şiddetin sürekliliğine ve korku unsuruna vurgu yapan TCK m. 29/A'da yerini bulan 'Özel Haksız Tahrik Hali' kenar başlıklı bir düzenleme getirilmesi önerisinde bulunulacaktır. Anahtar Sözcükler: Şiddete uğramış kişi, Meşru savunma, Özel haksız tahrik, Hukuka uygunluk nedenleri, Mazeret nedenleri, Şiddete uğramış kadın sendromu.The question of how to determine the criminal liability of victims of continuous and systematic violence who kill their perpetrators in non-confrontational situations, i.e. when they are apparently quite calm, such as while sleeping, eating or watching television, or in response to acts of physical violence not of a serious nature against their life, bodily integrity or sexual immunity, or in the course of a verbal argument, is controversial. The absence of an actual or imminent attack at the time of their killing prevents them from benefiting from self-defence. Since they did not react immediately after the last act of violence, they cannot benefit from unjust provocation due to the existence of the condition that the loss of control should be sudden and temporary, which is sought in the application of the provisions on unjust provocation in the laws of some countries. Although it is possible to benefit from unjust provocation under Turkish law, the current regulation is far from reflecting the situation of the perpetrators. In this study, the problem will be explained through the act of killing and the views on the evaluation of the liability of the perpetrators within the scope of self-defence and the reasons affecting culpability/excuses will be included. The aim of this study is to find a solution to this situation faced by perpetrators, on which no consensus has been reached so far. Since the issue was first discussed in American law and then in English law, a comparative method was followed in this study. Throughout the study, while explaining the relevant issues, cases from Turkish, English and American Supreme Court decisions are included. In this study, it will be argued that the acts of the perpetrators cannot be accepted as justified within the scope of self-defence, that the battered woman/person/child/spouse syndrome is not a suitable argument in favour of self-defence claims, and that the solution to the problem is culpability. Finally, in the study, a proposal will be made to introduce a regulation titled 'Special Unjust Provocation' in Article 29/A of the Turkish Penal Code, which reflects such incidents, whose legal nature is an excuse, foresees impunity, emphasises the continuity of violence and the element of fear. Keywords: Battered person, Self-defence, Special unjust provocation, Justifications, Excuses, Battered woman syndrome.