Kedilerde Meydana Gelen Travmatik Torasik Lezyonların Radyografik Değerlendirilmesi

Abstract

Kedilerde karşılaşılan travma nedenleri arasında yüksekten düşme sendromu önemli bir yer tutar. Bu tez çalışmasının amacı, yüksekten düşme sendromu sonucu torasik travmaya maruz kalan kedilerde oluşan radyografik bulguları retrospektif olarak değerlendirmek ve prognoz belirlemede kullanılabilecek objektif bir skor sistemi geliştirmektir. 2021–2024 yılları arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Veteriner Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Uygulama Hastanesi'ne yüksekten düşme şikayetiyle getirilen 179 kedinin klinik ve radyografik verileri analiz edilmiştir. Çalışmada, Torasik Travma Skoru (TTSS) sisteminden uyarlanan Modifiye Torasik Travma Skoru (mTTS) kullanılarak travmanın şiddeti sayısal olarak değerlendirilmiştir. Olguların çoğunluğunu (%63,7) melez ırk kediler oluşturmuş olup, erkekler (%50,3) oranındadır. Çalışmada yer alan kediler 6–12 ay yaş aralığında olduğu, kedilerin çoğunlukla yaz mevsiminde ve ortalama 4,17 kat yükseklikten düştüğü belirlendi. Olguların %92,2'si sert zemine düştüğü kaydedildi. En sık görülen ortopedik lezyon %27 ile radius/ulna kırığı olarak kaydedildi. Kedilerde en sık karşılaşılan torasik lezyon ise %75 pneumotoraks olduğu görüldü. Mortalite oranı %5,6 olarak kaydedildi. mTTS ile düşme yüksekliği arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı bir korelasyon bulunmuştur (r=0,484; p<0,001). Benzer şekilde, mTTS ile hospitalizasyon süresi arasında güçlü pozitif korelasyon saptanmıştır (r=0,560; p<0,001). Birden fazla torasik lezyon, baş-boyun travması ve ortopedik lezyonların varlığı mTTS skorlarını anlamlı şekilde artırmıştır (p<0,001). Çalışmada yer alan olguların %13,4'ünde yüksekten düşen kedi sendromunda tanımlanan triyad bulgularının tamamı vardı. Triyad görülen olgularda mTTS ortalaması 10,42 ± 2,04 iken, triyad bulunmayanlarda 7,45 ± 2,14 olarak belirlendi (p<0,001). Vertebra lezyonu olanlarda sağkalım oranının anlamlı şekilde düşük olduğu görüldü (p<0,001). Ancak ROC analizi sonucunda mTTS'nin sağkalımı öngörme gücünün %63,5 olduğu ve bu verinin istatistiksel olarak anlamlı olmadığı belirlendi (AUC=0,635; p>0,05). Sonuç olarak, mTTS travma şiddetinin objektif değerlendirilmesinde ve klinik yönetimin planlanmasında yararlı bir araç olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışma, klasik toraks radyografisinin yüksekten düşen kedilerdeki tanısal etkinliğini vurgularken, veteriner acil pratiğinde kullanılabilecek sistematik ve pratik bir skorlama sisteminin uygulanabilirliğini ortaya koymuştur. Anahtar Sözcükler: Kedi, Radyografi, Toraks lezyonları, Yüksekten Düşme SendromuHigh-rise syndrome is a significant cause of trauma in cats. This thesis retrospectively evaluates thoracic radiographic findings in cats that suffered falls from heights and proposes an objective scoring system to aid in prognostic assessment. Clinical and radiographic data from 179 cats presented to the Veterinary Teaching, Research and Application Hospital of Ondokuz Mayıs University between 2021 and 2024 were analyzed. Trauma severity was assessed using the Modified Thoracic Trauma Score (mTTS), adapted from the human Thoracic Trauma Severity Score (TTSS). Mixed-breed cats constituted 63.7% of cases, and 50.3% were male. Most cats were 6–12 months old. Falls occurred mostly in summer, from an average height of 4.17 stories, with 92.2% landing on hard surfaces. The most common orthopedic injury was a radius/ulna fracture (27%), while pneumothorax was the most frequent thoracic lesion (75%). The overall mortality rate was 5.6%. A moderate positive correlation was found between mTTS and fall height (r=0.484; p<0.001), and a strong correlation with hospitalization duration (r=0.560; p<0.001). mTTS scores were significantly higher in cases with multiple thoracic lesions, head-neck trauma, and orthopedic injuries (p<0.001). The classic high-rise triad was observed in 13.4% of cases, and these had significantly higher mTTS scores (p<0.001). Vertebral injuries were associated with reduced survival (p<0.001). However, the predictive value of mTTS for survival was limited (AUC=0.635; p>0.05). In conclusion, mTTS provides a practical and systematic method for evaluating trauma severity in feline high-rise syndrome. Conventional thoracic radiography remains a valuable diagnostic tool in managing such cases in veterinary emergency settings Keywords: Cat, High-Rise Syndrome, Radiography, Thoracic Lesions